Kome smeta novinar Vladimir Kovačević?

U nedjelju naveče brutalno je pretučen novinar televizije BN i portala Gerila.info Vladimir Kovačević. Pored toga što je Okružno javno tužilaštvo Banja Luka ovaj napad i brutalno premlaćivanje metalnim palicama okvalifikovalo kao pokušaj ubistva, napad na Vladimira Kovačevića bio je i napad na slobodu medija, slobodu izražavanja, demokratiju. Nadležni organi jedini mogu otkriti počinioce ovog djela, i eventualne naručioce, ali postavlja se pitanje zbog čega napadaju novinare?

Ko je mogao da brutalno pretuče Vladimira Kovačevića? Zbog čega? Zbog onoga o čemu i o kome je pisao? Ako je pisao neistinu mogli su ga tužiti na osnovu Zakona o zaštiti od klevete. Problem je ako je pisao istinu. Problem za one o kojima je pisao. O čemu i o kome je pisao Vladimir Kovačević? U nastavku slijedi retrospektiva najznačajnijih tekstova Vladimira Kovačevića u posljednjih pola godine u kojoj se može vidjeti koje teme je obrađivao. Neophodno je napomenuti da su ovo ekskluzivne priče Vladimira Kovačevića koje je on istraživao. Takođe, naglašavamo da nam nije namjera da dovodimo u vezu napad na Vladimira Kovačevića sa temama koje je obrađivao. Nadležni organi će utvrditi da li postoji veza između onoga o čemu i o kome je pisao sa napadom na njega. S tim u vezi, ne želimo da spekulišemo ko bi mogao stajati iza napada na Vladimira Kovačevića, želimo samo da javnost podsjetimo na teme koje je istraživao.

Počinjemo sa tekstom o nabavci radara u kome se navodi da Vlada Republike Srpske ima namjeru da nabavku radara provede putem javno-privatnog partnerstva. Na tenderu raspisanom polovinom prošle godine pobijedile su tri firme a čitav postupak odabira najboljeg privatnog partnera Ministarstva unutrašnjih poslova trajao je neuobičajeno dugo, i to zbog ogromne borbe oko toga ko će da dobije vrlo unosan posao sa MUP-om. Privatne kompanije, prema studiji ekonomske opravdanosti projekta, zaradiće za deset godina oko 100 miliona maraka. Ista suma, prema istoj studiji, završiće u budžetu Republike Srpske.

Međutim, u tekstu se navodi da Vlada ima problem sa činjenicom da Zakon o budžetskom sistemu Republike Srpske ne prepoznaje mogućnost da prihodi od prikupljenih kazni budu dijeljeni sa privatnim kompanijama. Na kraju se navodi i da je Vlada Republike Srpske u martu prošle godine dala saglasnost za javno-privatno partnerstvo u projektu nabavke radara i kamera kojima će biti pokrivene saobraćajnice širom Republike Srpske. Zanimljivo, neke od privatnih kompanija, koje je MUP na kraju odabrao kao najpovoljnije ponuđače, osnovane su neposredno prije raspisivanja tendera za odabir najboljeg ponuđača.

U tekstu o puštanju u rad hidroelektrane Medna navodi se da se uništavanjem rijeke Sane povlači niz neodgovornosti sa ekološkog, ekonomskog, pravnog i moralnog aspekta. Nadležni organi su, uprkos argumentima i činjenicama koje su lokalno stanovništvo i Koalicija za Sanu iznosili, odobrili izgradnju hidroelektrane Medna. Odobravanjem subvencija austrijsko-njemačkoj firmi Kelag država gubi od više od 1.000.000 KM. Takođe, obećanje da će Medna obezbijediti nova radna mjesta je laž i obmana investitora koji se kriju iza najava privrednog napretka naše zemlje.

U seriji tekstova o listi čekanja za transplataciju organa ističe se da Republika Srpska nema listu čekanja na transplataciju organa. Navodi se da dijalizni pacijenti u RS i dalje nemaju mogućnost kadaverične transplantacije bubrega. Ministar zdravlja Republike Srpske Dragan Bogdanić u januaru 2016. godine je rekao da resorno ministarstvo namjerava da nabavi aparat za tipizaciju tkiva do kraja te godine. Bez tog aparata nije moguća kadaverična transplatacija organa a aparat košta oko dva miliona maraka. Dvije godine kasnije taj aparat još nije nabavljen i svi dijalizni pacijenti u RS i dalje su osuđeni na dijalizu. U međuvremenu, Republika Srpska godišnje, prema zvaničnim podacima Glavne službe za reviziju, za dijalizu izdvaja između trideset i četrdeset miliona maraka.

Iako je u slučaju transplantacije organa (bubrega) u svakom slučaju najvažniji interes pacijenta, nije zanemarljiva ni finansijska strana priče. Terapija za transplatiranog pacijenta Republiku Srpsku godišnje bi koštala oko 6.000 KM, dok terapija za pacijenta kojem nije omogućena transplatacija već je osuđen na dijalizu, Srpsku godišnje košta oko 30.000 maraka.  U pozadini cijele priče oko nekupovine aparata ali i nekih drugih stvari mogli bi da se kriju ugovori koje Republika Srpska ima sa dijaliznim centrima. Tim ugovorima je Vlada još davno dijaliznom centru sa kojim je u javno-privatnom partnerstvu garantovala broj pacijenata. Ispunjenje zahtjeva dijaliznih pacijenata svakako bi, što je i poželjno, smanjilo broj pacijenata kojima je neophodna dijaliza ali bi se to odrazilo na poslovanje dijaliznog centra sa kojim Vlada sarađuje

Takođe, pisao je i o najavljenom protestu dijaliznih pacijenata. Dijalizni pacijenti i pacijenti koji čekaju na transplantaciju planiraju mirno okupljanje na kojem će ukazati na probleme sa kojima se suočavaju godinama. Pored toga, pacijenti će tražiti i smjenu ministra zdravlja Dragana Bogdanića a spremaju i tužbe protiv ministarstva i države zbog ukidanja prava na život.

U tekstu u kome se Kovačević pita koga zastupa Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH navodi se da su odlukom Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika na mjestu nekadašnje stare zgrade Radija Banja Luka dozvoljeni radovi adaptacije savremenim uslovima života, rušenje postojećih objekata, izgradnja novog a navedeno je da su čak poželjni elementi savremenog dizajna i primjena savremenih materijala. Ta odluka Komisije u suprotnosti je sa ranijom odlukom Ustavnog suda Republike Srpske koji je rušenje starog objekta i gradnju motela na istom mjestu proglasio neustavnim a izmjene regulacionog plana koje je usvojila skupština Grada Banja Luka u januaru 2016. godine nezakonitim.

U tekstu o naplatnim rampama u Glamočanima navodi se da je Ministarstvo saobraćaja bilo blagovremeno upoznato sa tim projektom.

U tekstu o izmjenama Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju ističe se da se na izmjenama zakona radilo jer je postalo očigledno da pojedini podobni direktori više neće moći da konkurišu na direktorske pozicije jer po aktuelnom zakonu ne ispunjavaju uslove. Postoji nekoliko primjera u banjalučkim osnovnim školama u kojima sadašnji direktori po aktuelnom zakonu nakon isteka mandata više ne mogu da budu direktori. Najbitnija promjena u Zakonu, koja pogoduje direktorima koji po aktuelnom Zakonu ne ispunjavaju uslove, jeste da je pet godina rada u nastavi zamijenjeno riječima pet godina radnog iskustva u prosvjeti što podrazumjeva da se bilo koji posao u prosvjeti računa. Zakon doslovno namješta prema potrebama nekolicine direktora osnovnih škola koji su članovi vladajućeg SNSD-a a koji su se nedavno na nemogućnost ponovnog konkurisanja za direktorsku poziciju žalili ministru Maleševiću.

Kovačević je takođe mjesecima pratio proteste na Trgu Krajine. Izvještavao je sa skupa „Pravda za Davida“ gdje se tražila istina i pravda u vezi sa ubistvom Davida Dragičevića.

U tekstu o nabavci novih uniformi za Policiju RS navodi se da su uz uniforme stigle i šapke kako je i planirano, ali šapke nisu proizvod američkog brenda 5.11. Taj brend je, kada je polovinom prošle godine započeta priča oko nabavki uniformi, naglašen kao najbolji u poslu sa uniformama, što i jeste tačno, a navedeno je i da je jedan od razloga što je posao dobila firma KM Trade iz Visokog taj što je jedini zastupnik 5.11 za Bosnu i Hercegovinu. Policija Republike Srpske nabavila je, između ostalih dijelova uniforme, 4050 policijskih šapki koje nisu proizvod brenda 5.11.

U tekstu o iznajmljivanju kamera-radara ističe se da Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske ne želi da javnosti odgovori koliko plaća iznajmljivanje kamere-radara od jedne privatne kompanije. Izvori na koje se Kovačević pozivao tvrde da MUP iznajmljivanje kamere privatnoj firmi na mjesečnom nivou plaća 2.000 KM, odnosno 24.000 KM godišnje. Isti izvori tvrde da je projekat iznajmljivanja daleko isplativiji od projekta javno privatnog partnerstva koje je bilo na pragu ostvarenja a u kojem bi MUP sa privatnim partnerima dijelio polovinu zarade od kazni koju naplati na osnovu saobraćajnih prekršaja koje bilježe kamere širom Republike Srpske.

U tekstu o politici u zdravstvu Republike Srpske navodi se da se vrši ogroman pritisak na doktore da napuste Strukovni sindikat doktora medicine. Ista situacija je i sa medicinskim sestrama i tehničarima od kojih se traži da napuste Strukovni sindikat medicinskih sestara i tehničara. Strukovni sindikat doktora medicine je u vrijeme pisanja teksta napustilo dvadeset doktora, uglavnom sa UKC Banja Luka. Tvrde da se to čini zbog velikog pritiska rukovodstva UKC a da je najuže rukovodstvo najveće zdravstvene ustanove u Republici Srpskoj na sebe preuzelo sve odluke i kada je zapošljavanje na UKC u pitanju. Tu prstom, uglavnom upiru u Nenada Stevandića koji je od jula prošle godine zamjenik generalnog direktora UKC RS.

U tekstu o diskriminaciji boraca VRS u Željeznicama RS i prisilnom slanju radnika u penziju ističe se da radnike Željeznica Republike Srpske tjeraju u penziju pod nepovoljnim uslovima. Navodi se da Željeznice RS godinama imaju problem sa viškom radnika. U kontinuitetu su primani stranački kadrovi stranaka na vlasti u RS a napravljen je ogroman jaz između administracije i radnika na terenu. U godinama iza nas primani su trgovci, konobari, poljoprivredni tehničari, čak i svešteno lice – brat jednog od bivših generalnih direktora Željeznica Republike Srpske. Takođe, ističe se da Željeznice RS čine sve da po nalogu Vlade RS smanje broj radnika. To je neophodno i zbog ostvarivanja mogućnosti za dobijanje kredita koji bi trebalo da bude iskorišten za restrukturiranje preduzeća. Problem je što je u ŽRS godinama priman nestručan i nepotreban kadar i gomilani su radnici, uglavnom u administraciji, kako bi bili zadovoljeni apetiti stranaka na vlasti pred svake moguće izbore. Sada ispaštaju uglavnom radnici u proizvodnji.

Što se teksta o nabavci pušaka tiče navedeno je da specijalna policija Ministarstva unutrašnjih poslova više ne koristi puške Taurus. Te puške kupljene su od sarajevske firme KM Trade a pokazale su se kao vrlo loš izbor. Gotovo od samog početka, čim su stigle u jedinicu, policajci su imali problema sa njima, naveo je izvor u tekstu. MUP, odnosno Specijalna jedinica policije u sastavu ministarstva je u nekoliko navrata vraćala puške Taurus na reklamaciju u KM Trade. Na reklamaciju je do sada vraćeno između dvadeset i trideset pušaka. Ostale se prebacuju, odnosno gotovo sve su iz Specijalne policije prebačene u Jedinicu za podršku.

U tekstu o otvaranju klinike za vantjelesnu oplodnju navodi se da najveća zdravstvena ustanova u Republici Srpskoj, Univerzitetski klinički centar, nema uslove za vantjelesnu oplodnju. Slučajno ili ne na UKC RS ne postoji laboratorija za vantjelesnu oplodnju. Sav posao u Republici Srpskoj odrađuje privatna klinika Medico-S. Projekat za pravljenje savremene laboratorije za vantjelesnu oplodnju na UKC RS napravljen je 2012. godine. Tada je procijenjeno da je za pravljenje i opremanje laboratorije potrebno 700.000 maraka. Projekat je ostao mrtvo slovo na papiru a laboratorija nikada nije napravljena. Sve vrijeme sredstva koja Republika Srpska na različite osnove (FZO RS, Palata Republike, lokalne zajednice) izdvaja za sufinansiranje ili kompletno finansiranje vantjelesne oplodnje završavaju u privatnoj zdravstvenoj ustanovi.

U tekstu o nestanku nitroglicerina u banjalučkim apotekama ističe se da ovog, za srčane bolesnike, izuzetno važnog lijeka, u vrijeme pisanja teksta, već mjesecima nije bilo, a da se pacijentima kao zamjena nudio skuplji sprej koji košta trinaest maraka.

U tekstu o prekršajnim nalozima koji se građanima u Republici Srpskoj izdaju u saobraćaju navodi se da budu izdati su a da uopšte nije napravljen saobraćajni prekršaj. Republika Srpska uopšte nema evidenciju postavljenih znakova, odnosno ne zna se gdje stoji koji znak, čemu služi i koliko ih ima na putevima u Republici Srpskoj. Kako se dešava da vozači plaćaju kazne iako nisu napravili prekršaj? To se dešava u kombinaciji namjere da se od građana uzme što više novca i nedovoljnog poznavanja saobraćajnih propisa odnosno Zakona o bezbjednosti saobraćaja od strane vozača.

U tekstu o izboru u zvanja na Poljoprivrednom fakuletu navodi se da je Zoran Maletić, pomoćnik ministra za resor poljoprivrede i ruralnog razvoja u ministarstvu poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva Republike Srpske, i pored nekoliko utemeljenih žalbi na rezultate konkursa, od nedavno (odlukom Komisije za izbor ali još ne i zvanično dok to ne potvrdi Senat Univerziteta) i docent na banjalučkom Poljoprivrednom fakultetu. Maletić je ujedno i član SNSD-a, gradski odbor Bijeljina, iako to kao državni službenik ne bi smio da bude. Maletić je postao docent na Poljoprivrednom fakultetu nakon imenovanja za pomoćnika ministra. Upitno je na osnovu kojih kriterijuma je Maletić izabran za docenta jer je bilo mnogo boljih kandidata. Pomoćnik ministra Steve Mirjaniće uopšte nije ispunjavao sve potrebne uslove za prijem na mjesto docenta.

U tekstovima o stanju u saobraćaju u Banjaluci izvještavao je o nelogičnosti saobraćajnih znakova na istočnom tranzitu i o postavljanju znaka ograničenja brzine na 40 km na zapadnom tranzitu. Takođe, pisao je i otome da su milioni maraka bačeni na putevima Republike Srpske samo zbog nepotrebnih znakova čije postavljanje nije bilo potrebno. Na putevima je nebrojeno mnogo znakova ograničenja brzine koji se postavljaju neposredno prije raskrsnica kada njihova zabrana prestaje a mnogo je i nelogično postavljenih znakova za prestanak važenja ograničenja nakon raskrsnica.

U tekstu o problemima građana sa dvojnim državljanstvom prilikom podizanja novca sa računa ističe se da je jednoj ženi NLB banka u Banjaluci podizanje novca sa majčinog računa u toj banci uslovila odustajanjem od državljanstva Bosne i Hercegovine. Navodi se da su iz banke slali po gomilu papira od kojih neke nije ni mogla da izvadi, da su joj dali da popuni zahtjev za otvaranje nerezidentnog računa i slično. Ukratko, prave problem zbog toga što imaju državljanstvo BiH pored američkog.

U tekstu o neispunjenim strategijama Ministarstva poljoprivrede RS navodi se da je, što se finansiranja od strane ministarstva tiče, za sada ostvareno daleko manje od očekivanog.

U tekstu o razganičenju između RS i FBiH navodi se da je Republika Srpska nedjelovanjem svojih predstavnika u institucijama Bosne i Hercegovine u periodu do 2014. godine izgubila 1,7 odsto teritorije. To se desilo usvajanjem Metodologije uvođenja i vođenja jedinstvene evidencije na nivou BiH 2013. godine kojom je pojas međuentitetske linije razgraničenja sa 50 metara proširen na 250 metara širine!  Svi srpski predstavnici vlasti na nivou Republike Srpske i Bosne i Hercegovine bili su na vrijeme upozoreni šta će se dogoditi usvajanjem Metodologije ali niko nije reagovao.

Ističe se da Republika Srpska sada nema nikakve nadležnosti u pojasu dugačkom 1.150 kilometara i širokom 250 metara a kada bi hipotetički Republika Srpska jednog dana proglasila nezavisnost (tema o kojoj često i uglavnom pred svake izbore manipulišu političari u Republici Srpskoj) bila bi suočena sa nepostojanjem bilo kakve svoje granice. Ono što u slučaju međuentitetske linije sada najvjerovatnije slijedi jeste arbitraža a međunarodna zajednica će se ponašati kao da ta linija i ne postoji jer je to unutrašnje pitanje Bosne i Hercegovine.

Jedan od zanimljivijih tekstova bio je i tekst o formiranju trećeg entitat u BiH u kome se navodi je konačno neko od hrvatskih političara rekao da bi se u eventualnom formiranju trećeg entiteta dobro zašlo u granice Republike Srpske (u koje se već zašlo usvajanjem popisne Metodlogije i proširenjem medjuentitetske linije razgraničenja). U tekstu se ističe da rukovodstvo Republike Srpske predvođeno liderima SNSD-a godinama podržava ideju HDZ BiH i Dragana Čovića o formiranju trećeg entiteta jer se, eto, Srbi solidarišu sa Hrvatima u BiH a žele da naštete Bošnjacima. Istovremeno predstavnici Srba konstantno su uvjeravali narod da treći entitet na bilo koji način neće ugroziti ni jedno jedino parče RS. Nemoguće je formirati bilo kakvu treću jedinicu u BiH bez otkidanja teritorija postojeće dvije a da je eventualno formiranje treće jedinice uvod u kantonizaciju BiH koja će razoriti Republiku Srpsku.

U tekstu o povećanju plata koje najvljuje Vlada RS ističe se da su u Vladi brže bolje požurili da plate povećaju sebi pa su u toj žurbi ili neznanju napravili nekoliko kardinalnih grešaka koje će dovesti do toga da neki u Republici Srpskoj u septembru neće ni moći da dobiju platu osim ako ne prekrše zakon ali i do toga da će mnogima plata umjesto da bude povećana biti smanjena.

Vladimir Kovačević je profesionalni novinar. Hrabar i bez dlake na jeziku. Objektivan i nepotkupljiv. Zbog čega je pretučen? Zbog onoga o čemu je pisao? Možda. Međutim, iscijeliće njegove rane. A što se tiče budućeg rada, Vladimir će još više insistirati na profesionalnim standardima novinarske struke i na pričama posvećenim korupciji u RS i BiH jer je to jedini način da se sazna istina.