Dok se pravoslavni hrišćani širom svijeta pripremaju za vaskršnji post, rijetki su oni koji očekuju da će ovaj godišnji ritual prekinuti razdor koji polako razjeda pravoslavno hrišćanstvo. Spor koji je prije godinu dana buknuo oko proglašenja nezavisne crkve u Ukrajini, prelio se u ostale zemlje u kojima se praktikuje pravoslavno hrišćanstvo. Diplomate širom svijeta, prije svega u Rusiji i SAD, sa pažnjom posmatraju taj proces, jer se iza skrivenih argumenata o istoriji i kanonskom zakonu krije geopolitički sukob, ističe britanski časopis The Economist.
Predsjednik Rusije Vladimir Putin i njegove pristalice osudili su formiranje nove ukrajinske crkve kao zadiranje u rusku duhovnu sferu uticaja i kao mahinaciju američke diplomatije. Sjedinjene Države podržavaju pravo Ukrajine na crkvenu nezavisnost. Majk Pompeo, američki državni sekretar, sastao se sa poglavarom nove Ukrajinske pravoslavne crkve, mitropolitom Epifanijem, tokom posjete Kijevu 31. januara. Obojica su izrazili žaljenje zbog vjerskog progona u dijelovima Ukrajine pod ruskom kontrolom i položili cvijeće u znak sjećanja na ubijene ukrajinske vojnike, navodi se u tekstu.
Inauguracijom nove Ukrajinske pravoslavne crkve Bartolomej I, carigradski patrijarh sa sjedištem u Istanbulu, došao je u sukob sa moskovskim patrijarhom Kirilom. Carigradska patrijaršija ima istorijsku ulogu „prve među jednakim“ u pravoslavnom svijetu, dok se Moskovska patrijaršija može pohvaliti geopolitičkim primatom. Bartolomej insistira na tome da je on jedini legitimni pravoslavni autoritet u Ukrajini.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Obe strane su imale uspjeha i padova u svom djelovanju kako bi uticali na ostatak pravoslavnog svijeta. Kao podrška Bartolomeju, Grčka pravoslavna crkva i Aleksandrijska patrijaršija slijedile su njegove stavove u vezi sa priznanjem nove crkve u Ukrajini i izazvale gnjev Moskve. Episkopi u crkvi na Kipru su podijeljeni.
Izgleda da je Rusija ostvarila uspjeh navodeći Jerusalimskog patrijarha, Grka, da pozove svoje kolege na razmatranje ovog problema u Jordanu 26. februara, što predstavlja otvoreni otpor Bartolomeju. Međutim, poziv je imao slabiji odziv nego što se očekivalo, i većina viših hijerarha vjerovatno se neće odazvati. Viši crkveni velikodostojnici koji su bliži Moskvi, poput onih u Beogradu i Damasku, vjerovatno će prisustvovati sastanku.
U pozadini ovog problema je zahlađenje odnosa između Rusije i Grčke, čija je zajednička pravoslavna vjera vijekovima služila ili kao spona ili kao nadmetanje za primat u pravoslavnom svijetu. Nedavno se Grčka razočarala ruskim pragmatičnim odnosima sa Turskom, uključujući isporuke oružja, i približila se Americi i Izraelu u energetskim projektima i vojnim pitanjima.
Grčki ministar spoljnih poslova Nikos Dendias insistirao je da se ulože napori za popravljanje veza s Rusima, ali se, takođe, povukao primjetivši upornost ruske težnje da bude Treći Rim, odnosno čuvar hrišćanske dogme. U međuvremenu, moskovska ambasada u Grčkoj se žalila da Amerika sponzoriše raskolničke procese u Ukrajini koji dijele pravoslavnu porodicu.
Rusko-grčki sukob pogađa dijelove Grčke u kojima pobožni Rusi posjećuju sveta mjesta. Moskovska patrijaršija objavila je popis grčkih eparhija, uključujući Atinu, u kojima ruski hodočasnici nemaju blagoslov da ih posjete. To su područja čiji su lokalni episkopi dali podršku novoj crkvi u Ukrajini.
U samoj Ukrajini, obični službenici u crkvama posvećuju manju pažnju raskolu nego što to čine njihovi duhovni učitelji. Nedavna anketa (isključujući područja na istoku koja drže Rusi) pokazala je da se 34% Ukrajinaca poistovjećuje sa novom nezavisnom pravoslavnom crkvom, a 14% sa Moskovskom patrijaršijom, dok 28% ispitanika kaže da su jednostavno pravoslavni vjernici i odbijaju da odaberu strane, navodi se na kraju teksta.
[pdf-embedder url=”http://www.gerila.info/wp-content/uploads/2020/02/2020-02-22-The-Economist.pdf” title=”2020-02-22 The Economist”]
