piše: Izvor ba
Ja sam za to da se Univerzitet za poslovne studije odmah zatvori i da svi koji su u tome učestvovali budu podložni krivičnom gonjenju. To nije politički obračun. Prekršili su zakon i dali lažnu diplomu. Pa tako date lažnu diplomu direktoru Obavještajno-bezbjednosne agencije BiH Osmanu Mehmedagiću Osmici, pa nekim hrvatskim ljudima.
Ovo je prije nekoliko dana rekao srpski član Predsjedništva BiH i predsjednik SNSD-a Milorad Dodik nakon još jedne u nizu afera sa lažnim diplomama u Republici Srpskoj.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Privatni interes
Direktor Obavještajno-bezbjednosne agencije Osman Mehmedagić visoko zvanje stekao je na nezakonit način i to upravo na Univerzitetu za poslovne studije. Osmica nije jedini politički funkcioner sa sumnjivom diplomom, niti je Univerzitet za poslovne studije u Banjoj Luci jedini privatni univerzitet/fakultet koji štampa sumnjive diplome.
Privatne fakultete niko ne kontroliše, studiji se osnivaju i zatvaraju mimo procedura, a nerijetko jedan profesor predaje sedam-osam predmeta.
Pored dva javna – u Banjoj Luci i u Istočnom Sarajevu – u Republici Srpskoj postoji i sedam privatnih univerziteta: Univerzitet za poslovne studije (Banja Luka), Nezavisni univerzitet (Banja Luka), Univerzitet „Sinergija“ (Bijeljina), „Slobomir P“ Univerzitet (Bijeljina), Panevropski univerzitet „Apeiron“ (Banja Luka), Univerzitet za poslovni inženjering i marketing (Banja Luka) i Univerzitet „Bijeljina“ (postupak akreditacije u toku).
Pored njih tu su i privatne visoke škole poput Banja Luka College, Visoke škole za uslužni biznis u Istočnom Sarajevu i Sokocu, Komunikološkog fakulteta, Visoke škole za primijenjenu i pravnu nauke „Prometej“, Visoke škole za ekonomiju i informatiku, Visoke medicinske škole u Prijedoru.
Veliki broj političara i partijskih funkcionera je diplome stekao na privatnim fakultetima. Na privatnim univerzitetima su odbranjene mnoge magisterske/master teze i mnogi doktorski radovi. Najveći broj tih radova ima seminarski karakter i jedna od najvećih mana privatnih univerziteta/fakulteta je u tome, kako ističu naši sagovornici, što masteri i doktori ne prođu kroz ozbiljan naučni proces, a kite se značajnim akademskim perjem.
Predsjedavajući Savjeta ministara BiH i bivši ministar finansija RS Zoran Tegeltija doktorirao je na Univerzitetu Janićije i Danica Karić u Beogradu.
Specijalne i paralelne veze Srbije i Republike Srpske važe i u privatnom visokom obrazovanju, pa je tako 2014. godine utvrđeno i da je ovaj fakultet „štancao“ lažne diplome, a posebno je ostala upamćena afera u kojoj je dokazano da je tadašnji potpredsjednik Skupštine Srbije Vladimir Marinković na Fakultetu za trgovinu i bankarstvo na ovom Univerzitetu odbranio magistarski rad i doktorirao za svega 11 mjeseci.
Fakultet za poslovno-industrijski menadžment osnovan je u Beogradu 2002. godine. Od 2010. godine postoji kao studijski program na Univerzitetu Union – Nikola Tesla. Na ovom fakultetu 2014. godine diplomirao je ministar spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH Staša Košarac. Košarac je osnovne studije završio u 39. godini. Ministar nije odgovarao na naše pozive.
Delegat SNSD-a u Domu naroda BiH Dušanka Majkić Višu ekonomsko-komercijalnu školu završila je 1973. godine. Trideset tri godine kasnije je diplomirala na Fakultetu poslovne ekonomije u Banjoj Luci.
Ministar privrede i preduzetništva Vjekoslav Petričević diplomirao je 2008. godine na Univerzitetu za poslovne studije.
U zvaničnoj biografiji lidera Socijalističke partije Petra Đokića piše da je 1991. godine diplomirao na Ekonomskom fakultetu u Beogradu. On je to 2018. godine potvrdio i Centru za istraživačko novinarstvo (CIN), ali sa Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Beogradu tvrde da Đokić nikada nije bio njihov student.
Megatrend International Consortium Limited
Novinari CIN-a su otkrili da je Đokić, ustvari, diplomirao na Poslovnoj školi „Megatrend International Expert Consortium Limited“ u Beogradu. Osam godina kasnije, kad je već bio na funkciji predsjednika Narodne skupštine RS, Đokić je tražio od Fakulteta za poslovne studije da mu prizna diplomu.
Kako je ovaj fakultet bio pravni sljedbenik škole koju je on završio, Đokiću je priznata diploma iz 1991. godine u zvanju diplomiranog ekonomiste u oblasti menadžmenta. Nakon toga Đokić je na istom fakultetu položio još 13 ispita te 2001. godine završio još jedan studijski program i postao ekonomista u oblasti izvršnog upravljanja.
Nakon dokumentarnog filma „Mega diplomac“ o studijama ministra unutrašnjih poslova Srbije Nebojše Stefanovića sve više se počelo govoriti i o Đokićevoj diplomi.
Đokić je završio Megatrend International Consortium Limited 19. septembra 1991. godine, a ustanova koja je izdala njegovu diplomu osnovana je 24. avgusta 1990. godine.
Đokićev dojučerašnji stranački saborac, a danas poslanik Nezavisnog kluba Socijalističke partije u Narodnoj skupštini RS i direktor Kazneno-popravnog zavoda u Banjoj Luci Goran Selak diplomirao je na Fakultetu za ekonomiju i inženjerski menadžment Univerziteta Privredna akademija u Novom Sadu. Na istom fakultetu Selak je odbranio i doktorsku disertaciju na Pravnom fakultetu za privredu i pravosuđe.
Odlukom Senata Nezavisnog univerziteta Banja Luka imenovan je u nastavno-naučno zvanje docent za užu naučnu oblast Krivično pravo i Krivično procesno pravo. Angažovan je kao nastavnik na Fakultetu za bezbjednost i zaštitu u Banjoj Luci. O Selakovim diplomama se mnogo pričalo, pogotovo onoj iz srednje škole koja je zaturena u ladicama i koja izgleda ne postoji. Selak nije želio da odgovori na naša pitanja.
Velikih problema sa diplomom svojevremeno je imao i bivši ministar bezbjednosti BiH Dragan Mektić. Mediji su pisali da nema diplomu, potom da je njegova diploma lažna, na koncu i da nije završio fakultet nego nešto što liči na fakultet. Mektić je sve glasine demantovao i objavio diplomu iz koje se vidio da je završio studije za unutrašnje poslove u zajedničkom izvođenju Pravnog fakulteta u Zagrebu i Fakulteta kriminalističkih znanosti.
– Fakultetsku diplomu možete za par mjeseci da dobijete na svakom koraku. Pogotovo na privatnim fakultetima. Političari imaju pare i oni to samo plate. Školovani opdlaze i odnose svoje znanje sa sobom, a nama ostaju ovi koji nemaju ništa osim diploma. Oni su kupili diplome, ali nisu kupili znanje. To je katastrofalna situacija – kazao je Mektić.
Poslanik Ujedinenje Srpske Kostadin Vasić rođen je 1968. godine. I njegov obrazovni put je bio dugačak i neizvjestan, pa je Vasić diplomirao u 41. godini. On je diplomski rad odbranio 2009. godine na Fakultetu za bezbjednost u Istočnom Sarajevu. Iako u njegovoj biografiji stoji da je Vasić diplomirao na tom fakultetu, istina je „zeru“ drugačija, jer taj fakultet niti postoji, niti je ikada postojao. U Istočnom Sarajevu postoji samo studijski program Javna uprava i bezbjednost na Visokoj školi za uslužni biznis.
Uslužni biznis
I opozicija ima svoje „privatnike“. Poslanik SDS-a u NSRS Darko Babalj 2001. godine je završio Višu školu za sportski menadžment u Beogradu, a šest godina kasnije i Fakultet za uslužni biznis u Novom Sadu.
Načelnik Sokoca Milovan Bjelica diplomirao je na Ekonomskom fakultetu u Novom Sadu. Bjelica je u 54. godini magistrirao na komparativnoj analizi efikasnosti javnog menadžmenta u jugoistočnoj Evropi sa posebnim osvrtom na Istočno Sarajevo.
– Nemojte molim vas, nema tu ništa sporno. Prethodno sam završio višu školu u Beogradu i na trećoj godini u Novom Sadu do sticanja diplome mi je bio ostao manji broj predmeta. Diploma je kasnije nostrifikovana te nije bilo ništa sporno. Kasnije sam i magistrirao. Nije ništa bilo sporno – rekao je ranije Bjelica.
Bivši direktor Fonda PIO Mladen Milić osnovne studije završio je 2004. godine na Univerzitetu EDUCONS u Sremskoj Kamenici, a doktorske studije deset godina kasnije na Univerzitetu Singidunum u Beogradu. Milić je osnovne studije završio 28. februara 2004. godine, a magistarske, na istom fakultetu, upisao je godinu dana ranije!
– Moje diplome su provjeravane na fakultetu, jer je tražio moj protivkandidat za mjesto direktora Fonda PIO. Da ima bilo šta od toga, kao magistar ekonomije sasvim sigurno ne bih dobio odobrenja Fakulteta univerziteta organizacionih nauka za izradu doktorske disertacije – pravdao se svojevremeno Milić.
Povjerenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti Srbije kaznio je 2016. godine EDUCONS sa 20.000 dinara, jer odbija da novinarima CINS-a dostavi kopiju doktorata guvernerke Narodne banke Srbije Jorgovanke Tabaković. Predstavnici akademske zajednice Srbije u nekoliko navrata tražili su od ovog fakulteta da provjeri Tabakovićkinu disertaciju zbog plagijata, ali to nikada nije učinjeno.
Izvršni direktor za ekonomsko-finansijske poslove Elektro Bijeljine Nedeljko Ćorić u biografiji će napisati da je „dijete SNSD-a“, ali ne i gdje je završio studije ekonomije.
Ćorić je jedan od funkcionera koji se prije nekoliko godina našao na listi Unije studenata RS na kojoj su se našli svi funkcioneri za koje se sumnja da su fakultete, mahom privatne, završili „preko noći“. Do danas nije utvrđeno da li su diplomci sa te liste završili fakultete u skladu sa zakonom, niti su njihove diplome objavljene.
Na šta zapravo liči školovanje na privatnim školama najbolje se vidjelo na primjeru savjetnika načelnika Kotor Varoša za odnose s medijima i član nadzornog odbora novinske agencije SRNA Gorana Đurića koji je maturirao u Srednjoj strukovnoj školi s pravom javnosti u Širokom Brijegu u 32. godini!
Prečica do diploma
Borislav Vukojević sa Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Banjoj Luci kaže da je najveći dio političara u privatnim fakultetima vidio prečicu do diplome, jer su to najčešće oni koji su poziciju imali zagarantovanu na osnovu klijentelističkih odnosa, pa im je trebala samo kao forma.
– To je naravno najlošija dimenzija privatnih fakulteta, mada ima izuzetaka u svakom slučaju. Korumpiranost zahtijeva više strana, tako da nije korektno kriviti samo privatne fakultete. Oni jesu pogodnije tlo, ali sama mogućnost ne znači i izvršenje – istakao je Vukojević.
Kvalitetna nastava, dodaje on, ne zavisi samo od toga koliko neki profesor ima predmeta, jer i na javnim fakultetima ima slučajeva gdje nastavnici drže duple norme. Ono što kvari kvalitet je kada se predmeti podešavaju mogućnostima zaposlenih, kada se gleda samo da li neko ima normu, bez uzimanja u obzir šta zaista studentima treba.
Jasno utvrditi krivce
Partija demokratskog progresa pokrenula je akciju potpisivanja peticije kojom se traži javno objavljivanje diploma zaposlenih u javnom sektoru u Republici Srpskoj. Poslanik PDP-a u Narodnoj skupštini RS Jelena Trivić rekla je da ne postoje tačni podaci koji govore o tome kako se i na koji način dijele diplome na privatnim fakultetima, ali nema sumnje, ističe ona, da taj problem postoji.
– Utisak je takav da političari završavaju privatne fakultete, jer na tim ustanovama ne moraju da uče, da pišu, da istražuju. Potrebno je postaviti jasne kriterijume. Treba jasno da se utvrdi ko je kriv za akademska zvanja bez pokrića, kao i za sumnjivo izdavanje diploma – kazala je Trivić.
Diploma za „masne“ plate
Član Odbora za obrazovanje, nauku, kulturu i informisanje Narodne skupštine RS Krsto Jandrić smatra da političari koriste privatne fakultete da bi preko noći dobili diplomu koja im kasnije omogućava da se domognu dobrih položaja i „masnih“ plata.
– Postoje oni koji se potrude da nešto nauče i da na regularan način steknu određenu diplomu, ali oni su u manjini. To nije trend samo kod nas. Nedavno sam čitao da je takva situacija i u Srbiji i u Hrvatskoj. I njihovi funkcioneri završavaju privatne fakultete, a veliki broj je onih koji diplome dobijaju upravo u Republici Srpskoj i u Banjoj Luci – kazao je Jandrić.
