Nakon tri decenije vladavine, Milo Đukanović je izgubivši na predsjedničkim izborima, najvjerovatnije otišao u političku istoriju.
Milo Đukanović, predsjednik Demokratske partije socijalista, proveo je posljednje tri decenije u vrhu vlasti u Crnoj Gori, od čega čak četvrt vijeka kao predsjednik ili premijer.
Bio je predsjednik Vlade Crne Gore od 1991. do 1993, zatim od 1993. do 1996, i od 1996. do 1998. godine. Od 1998. do 2002. godine bio je predsjednik Crne Gore, da bi od 2003. do 2006. opet bio premijer, kao i od 2008. do 2010, i od 2012. do 2016. godine. Od maja 2018. godine je po drugi put bio predsjednik Crne Gore. Sve do nedeljnih izbora, kada ga je pobijedio Jakov Milatović.
Milatovićeva pobjeda, odnosno Đukanovićev poraz, u Bosni i Hercegovini i regionu, tumačeni su na različite, često dijametralno suprotne načine. Od straha da je Milatović zagovornik “Srpskog sveta”, svojevrsni “Trojanski konj” za “velikosrpske aspiracije”, odnosno stava da je Đukanović branilac “evropske građanske Crne Gore”, preko ravnodušnosti i neutralnog stava, sve do kritike da je Milatović u stvari samo “manje zlo” u odnosu na Đukanovića. Svako je iz svog ugla, kroz prizmu već etabliranih podjela, percipirao politički pad Mila Đukanovića, odnosno konačni trijumf njegovih protivnika nakon dvije i po godine i parlamentarnih izbora 2020. kada je DPS izgubio parlamentarnu većinu.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Iako su političari iz Republike Srpske svi redom podržali Milatovića i slavili njegov trijumf, ipak su se mogle uočiti razlike. Dok su, s jedne strane, predstavnici vlasti više isticali značaj poraza Mila Đukanovića, kao “neprijatelja srpskih interesa”, predstavnici opozicije su, pored istog argumenta, isticali i značaj pobjede doskorašnje crnogorske opozicije, izražavajući nadu da do istog scenarija može doći i u Republici Srpskoj.
I jedna i druga politička opcija u Republici Srpskoj su isticale da je Đukanović svojim političkim djelovanjem posljednjih godina naštetio ne samo međusobnim odnosima Srbije i Crne Gore, nego i ugrozio prava Srba u Crnoj Gori. Posebno su isticali pokušaj, kako navode, otimanja imovine Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, naglašavajući da je narod, sada već čuvenim litijama, pokazao šta misli o Đukanoviću i njegovoj vlasti. Parlamentarni izbori prije dvije godine i nedeljni predsjednički izbori predstavljali su samo formalizaciju “političkog buđenja Srba” u Crnoj Gori. Trijumf demokratije, kako ističu.
Pored toga, važan argument protiv Đukanovića bile su i brojne optužbe za kriminal, ali i navodna umiješanost u nerazriješena ubistva, kao što je ubistvo urednika podgoričkog lista Dan Duška Jovanovića 2004. godine. Sve navedeno bilo je dovoljan dokaz srpskim političarima u BiH, ali i regionu, da podrže Milatovića, odnosno da nastupaju protiv Đukanovića.
S druge strane, potpuno suprotno, bošnjački i probosanski političari dali su maksimalnu podršku Milu Đukanoviću, gledajući ga kao “branu”, prema njima, sve agresivnijem srpskom nacionalizmu oličenom u ideji “Srpskog sveta”, čiji je Milatović eksponent. Đukanovića su posmatrali kao modernog proevropskog političara, zagovornika građanske političke ideje, dok je Milatović za njih “personifikacija zla devedesetih”, bez obzira na njegov evropski bekgraund.
Posebno su isticali Đukanovićev evroatlantski put koji je “ovjenčan” ulaskom u NATO savez. Ipak, simptomatično je da su zanemarivali ozbiljne optužbe za kriminal, kao i činjenicu da je bio jedan od posljednjih dugoročnih vladara u Evropi, često sa autokratskim crtama. Važnije im je bilo što je bio protiv “bujajućeg srpskog nacionalizma”, nego što je i sam imao autokratske karakteristike.
Naposlijetku, defetistički predskazuju nove sukobe i stradanja, i to sve zbog pobjede Jakova Milatovića koji, prema njima, predstavlja samo “fasadu” sa svojom proevropskom pričom, a u suštini je zagovornik prosrpske etnonacionalne opcije.
U suštini, podrška Đukanoviću, s jedne, odnosno Milatoviću, s druge strane, može se posmatrati kroz prizmu etnonacionalnih podjela, ali i drugačijih sistema vrijednosti, koji u Bosni i Hercegovini, ali i u regionu, postoje koliko je i Milo Đukanović na vlasti u Crnoj Gori. Rijetki su neutralni, objektivni i nepristrasni stavovi koji političke procese ne posmatraju isključivo kao alternativu građanskom ratu.
Da li će poraz jednog višedecenijskog vladara, kao što je Đukanović, odnosno trijumf, bar formalno proevropskog političara, posebno u kontekstu prekompozicije globalnih političkih odnosa, dovesti do stabilizacije, ili nove nestabilnosti, ostaje da se vidi. Sudeći po jednima, očekuju nas nova etnička čišćenja i masovne grobnice, dok drugi u svemu vide izraz demokratske volje naroda i korak više u normalizaciji odnosa.
Gerila.info
