Visoki sudski i tužilački savjet (VSTS) BiH izrazio je rezervu spram odredaba Nacrta zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske, kojim vlast u Srpskoj želi kriminalizovati klevetu i uvredu.
VSTS je, naime, danas telefonskim/elektronskim glasanjem članova usvojilo Mišljenje na Nacrt.
“U pogledu pravnog novuuma propisanog Nacrtom zakona, kojim su uvedena krivična djela protiv časti i ugleda i to u odnosu na krivična djela: Uvreda, Kleveta i Iznošenje ličnih i porodičnih prilika, VSTS ukazuje da samo propisivanje navedenih krivičnih djela praksom Evropskog suda nije izričito zabranjeno, te spada u domen opredjeljenja nosilaca političke vlasti, što nije predmetom egzaktnih pravnih standarda”, navodi se u mišljenju VSTS-a.
VSTS ukazuje na obavezujuće standarde doktrinarnih stavova Evropskog suda koji je u tumačenju Člana 10. Evropske konvencije uspostavio standarde koji podrazumijevaju da se biće djela mora propisati na način koji onemogućava arbitrarnu primjenu u praksi i da se propisane sankcije moraju utvrditi po principima srazmjernog odnosa između zaštićenog dobra i opterećenja koje se stavlja na teret lica koje je počinilac radnje, “jer se sloboda izražavanja smatra stubom demokratskog društva”.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
“Dakle, Evropski sud je praksom uspostavio standard da se kao sankcija (za djela klevete i/ili uvrede) propisuje iznos/visina koja je prilagođena ličnosti učinitelja, na način da ima za cilj individualnu i generalnu prevenciju, pri čemu se pravi balans između sankcionisanja i sprečavanja auto-cenzurisanja i potencijalnog gušenja slobode izražavanja u cilju javnog debatovanja o pitanjima od javnog interesa”, navode iz VSTS-a BiH.
Potrebno je, dodaje se, u kontekstu svih krivičnih djela protiv ugleda i časti, imati u vidu da je povećana zaštita javnih ličnosti u direktnoj koliziji sa odredbom člana 10. Evropske konvencije, pa je svako krivično djelo propisano Nacrtom zakona koje u kvalifikovanom obliku djela ima za cilj veći stepen zaštite javnih ličnosti (strožu kaznu prema počiniocu djela), potencijalno neusklađeno sa obavezujućim standardom člana 8. i 10. Evropske konvencije.
“Kako iz popratnog materijala sadržaja odredbi Nacrta zakona nije obrazloženo pitanje svrhe i razmatranja aspekta nužnosti za navedene zakonske odredbe, to bi za donošenje izmjena i dopuna koja u znatnoj mjeri utiču na ostvarivanje osnovnih demokratskih postulata pravne države bilo uputno obrazloženje načela proporcionalnosti sankcija sa željenim ciljem i slobodom izražavanja”, ocijenjeno je iz VSTS-a BiH.
Kako dodaju, propisivanjem kazne neprilagođene ličnosti učinitelja efekat autocenzurisanja, ali i sankcionisanja može potencijalno imati za posljedicu neosnovano ograničavanje uživanja prava na slobodu izražavanja kao stuba izgradnje demokratskog društva, o čemu bi izvršna i zakonodavna vlast trebale voditi računa.
“VSTS ukazuje i da je potrebno voditi računa da opis djela i posljedice ne bude vrlo širok i potencijalno arbitraran u praktičnoj primjeni, što bi bilo u direktnoj koliziji sa praksom Evropskog suda i Rezolucijom Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope ka dekriminalizaciji klevete. Zbog svega navedenog, u izostanku jasnih obrazloženja standarda Evropskog suda, usklađenosti sa Ustavom i izostanka navođenja komparativnih praksi, VSTS izražava rezervu spram navedenih odredaba Nacrta zakona”, naveli su iz VSTS-a BiH.
Izvor: Nezavisne novine
