Ministarstvo finansija Sjedinjenih Američkih Država uvelo je nove sankcije zvaničnicima iz Republike Srpske.
Kancelarija za kontrolu imovine stranaca Ministarstva finansija SAD (OFAC) na listu sankcionisanih lica uvrstila je tri osobe koje su doprinijele nastojanjima pojedinca pod blokadom i predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika da podriva mir i stabilnost Bosne i Hercegovine organizacijom i provođenjem ceremonije obilježavanja Dana Republike Srpske devetog januara 2024. godine. Ovi pojedinci pomogli su Dodikova nastojanja da podriva Dejtonski mirovni sporazum i ovlaštenja Ustavnog suda BiH, kao i visokog predstavnika, navodi se u saopštenju OFAC.
“Sjedinjene Države su duboko zabrinute zbog kontinuiranih pokušaja podrivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma i Ustava Bosne i Hercegovine kao dvije ključne institucije najvažnijih za mir i stabilnost u regionu. Mi ćemo nastaviti pozivati na odgovornost one koji nastoje posijati podjele zbog sopstvenih političkih ciljeva, a na štetu građana Bosne i Hercegovine”, rekao je podsekretar Ministarstva finansija zadužen za pitanja terorizma i finansijske obavještajne poslove, Brajan Nelson.
Vlada Republike Srpske je 8, 9. i 10. januara 2024. organizovala proslave Dana RS kršeći prethodne odluke Ustavnog suda BiH po kojima je obilježavanje tog praznika devetog januara neustavno, jer kao prioritet postavlja “religijsko nasljeđe, tradiciju i običaje samo srpskog naroda” čime se krši ustavna obaveza nediskriminacije. Visoki predstavnik je rekao da obilježavanje devetog januara kao Dana RS predstavlja “jasan i direktan propust u provođenju konačnih i obavezujućih odluka Ustavnog suda BiH”. Napomenuo je da takvo nepoštovanje presuda Ustavnog suda BiH predstavlja krivično djelo prema Krivičnom zakonu BiH.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Milorad Dodik je imenovao i lično zahtijevao od organizacionog odbora da planira obilježavanje Dana Republike Srpske 2024. Tri lica koja je OFAC danas uvrstio na listu sankcionisanih lica bila su članovi tog organizacionog odbora za obilježavanje Dana RS i učestvovala su na sastanku 27. 11. 2023. o kojem je javnost uveliko obavještavana, a kojim su pokrenute aktivnosti odbora i odobren plan manifestacija. Pomaganjem u obilježavanju Dana RS, ova lica su svjesno djelovala u suprotnosti sa zaključcima Ustavnog suda BiH i visokog predstavnika i pokazala otvoreni prezir prema Dejtonskom mirovnom sporazumu.
Današnje aktivnosti nastavak su sankcija koje su Sjedinjene Države nametnule kao odgovor na prethodne incidente kada su određeni pojedinci provodili aktivnosti kojima je podrivana regionalna stabilnost. Ove aktivnosti dio su širih nastojanja Vlade SAD da promoviše mir, stabilnost i funkcionalno demokratsko provođenje vlasti u regionu Zapadnog Balkana. Naprimjer, Sjedinjene Države uvrstile su Dodika na listu sankcionisanih lica petog januara 2022. u skladu sa Izvršnom uredbom 14033 zbog odgovornosti za ili saučesništvo, zbog direktnog ili indirektnog učešća, zbog kršenja ili aktivnosti koji predstavljaju smetnju ili prijetnju provođenju Dejtonskog mirovnog sporazuma, kao i zbog koruptivnog djelovanja. Sjedinjene Države su i prije toga uvrstile Dodika na listu sankcionisanih lica sedamnaestog jula 2017. godine u skladu sa Izvršnom uredbom 13304, jer je aktivno opstruisao ili predstavljao značajan rizik aktivne opstrukcije Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Današnjim sankcijama su obuhvaćeni Branislav Okuka, savjetnik Milorada Dodika, zatim Jelena Pajić Baštinac, generalni sekretar predsjednika Republike Srpske, kao i Srebrenka Golić, predsjedavajuća Vijeća naroda Republike Srpske.
Branislav Okuka je bio duboko uključen u planiranje i realizaciju obilježavanja Dana RS, te odgovoran za povećanje prisustva na proslavama. Okuka je izvorno pripadao neformalnoj grupi uticajnih Dodikovih savjetnika koji su gajili simpatije prema srpskom nacionalizmu i Rusiji, koji su podržavali nezavisnost Republike Srpske i fokusirali se na pripremu planova za prenos nadležnosti sa državnog nivoa BiH na institucije RS. Dodik i Okuka su zajedno planirali strategije jednodnevnog povlačenja zvaničnika iz reda bosanskih Srba iz svih državnih institucija BiH. Okuka i grupa Dodikovih saveznika takođe su planirali otpor svakom pokušaju vlasti BiH da uhapse Dodika u slučaju osuđujuće presude. Uz to, Okuka je bio glavni organizator protesta pod nazivom “Granica postoji” koji su održani u jesen 2023. uz međuentitetsku liniju razgraničenja u BiH, i autor je spiskova zvaničnika iz reda bosanskih Srba koji su stekli ličnu korist zahvaljujući povezanosti sa Dodikovom strankom, SNSD, kako bi učestvovali na narednim protestima. Okuka je uvršten na listu sankcionisanih lica u skladu sa Izvršnom uredbom 14033 jer je djelovao ili navodno djelovao za i u ime, direktno ili indirektno, Dodika.
Jelena Pajić Baštinac je zajedno sa Okukom bila članica organizacionog odbora za obilježavanje Dana RS koji je bio duboko uključen u planiranje i realizaciju manifestacija tim povodom. Baštinac je takođe bila odgovorna za povećanje prisustva ljudi na proslavama 9. januara. Kao učesnica u tim aktivnostima, Baštinac je aktivno promovisala masovno prisustvo na manifestacijama obilježavanja Dana RS i javno je odbacila upozorenja i odluke visokog predstavnika u vezi s tim da proslave Dana RS jesu rizične za Dejtonski mirovni sporazum.
Srebrenka Golić je dugogodišnja članica SNSD. Golić se 27. 11. 2023. sastala sa ostalima, uključujući Okuku i Baštinac, radi osnivanja organizacionog odbora za obilježavanje Dana RS – čiji je član takođe bila – i radi usvajanja plana događaja za proslavu 9. januara. Potom je Golić aktivno učestvovala u proslavama Dana RS u službenom svojstvu.
Sankcije navedenim licima predstavljaju nastavak sankcionisanja osoba koje američke vlasti smatraju odgovornim za podrivanje Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Sjedinjene Američke Države uvele sankcije Igoru i Gorici Dodik
