Dan nakon mitinga vladajućih u Republici Srpskoj, koji je održan u Banjaluci, i novih zakona koje je usvojila Narodna skupština Republike Srpske, uslijedile su brojne reakcije.
Transparency International u BiH smatra da vladajuća većina u Republici Srpskoj usvajanjem Izbornog zakona RS, koji je suprotan Ustavu BiH, Izbornim zakonom BiH i Aneksu 3 Dejtonskog mirovnog sporazuma, pokušava stvoriti paralelnu izbornu administraciju i spriječiti provođenje legalnih izbora. Takvim potezom se stvara pravna nesigurnost i haos te ugrožava stabilnost u cilju očuvanja vlastite kontrole nad izbornim procesom i institucijama.
Autoritarni režim usvajanjem Izbornog zakona RS izašao je iz okvira pravnog poretka BiH, a Zakonom o imunitetu legalizovao je stavljanje nosilaca ključnih izvršnih i zakonodavnih funkcija iznad zakona, te tako potpuno ugrozio temeljni princip vladavine prava.
Umjesto unapređenja postojećeg zakonskog okvira i otklanjanja nedostataka koji su u prethodnom periodu omogućili sistemsku izbornu krađu, sada su na sceni ne samo blokade izborne reforme, već i uvođenje paralelnog izbornog sistema i donošenje zakona, kojima je jedini cilj opstanak vladajuće strukture na vlasti i osiguranje potpune nekažnjivosti u tom procesu. Zbog svega navedenog, usvajanje Izbornog zakona RS predstavlja pokušaj da se pravnim nasiljem spriječi održavanje legalnih izbora i iskazanje izborne volje građana.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Narodna skupština RS je sinoć usvojila i prijedlog Zakona o imunitetu RS a TI BiH je još ranije upozorio da ovakvo rješenje otvara ogroman prostor za kriminal i nekažnjavanje krivičnih djela korupcije koja počine najviši zvaničnici. Ovakav zakon bi amnestirao nosioce najodgovornijih izvršnih funkcija krivičnog procesuiranja za bilo kakva djela koja počine “iz svoje nadležnosti” što je suprotno svim međunarodnim standardima.
Oba zakona mogu imati nesagledive posljedice na elementarna ljudska prava građana da biraju i budu birani, ali i posljedice u smislu legalizacije neograničene samovolje nosilaca izvršne i zakonodavne vlasti. Ništa manje opasne posljedice ovih zakona nisu ni sa aspekta pravne sigurnosti i narušavanja stabilnosti zemlje.
Iz Ambasade SAD u BiH poručuju da je negiranje srebreničkog genocida od strane predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika i drugih lidera iz RS na jučerašnjoj sjednici NSRS i mitingu u Banjaluci za svaku osudu.
“Negiranje genocida uvreda je žrtvama svih nacionalnosti i nanosi dodatnu bol porodicama žrtava. Negiranje genocida razara društveno tkivo BiH, prijetnja je njenoj stabilnosti i nezakonito je prema zakonima BiH”, navodi se u saopštenju Ambasade SAD.
— US Embassy Sarajevo (@USEmbassySJJ) April 19, 2024
U nastavku saopštenja se ističe da se u Srebrenici 1995. godine desio genocid, što je u više navrata potvrdio Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju i Međunarodni sud pravde.
“Ništa što gospodin Dodik kaže ili uradi ne može promijeniti činjenice, čak ni organizovanje cjelodnevnih događaja posvećenih negiranju genocida i širenju dezinformacija o rezoluciji koju trenutno razmatra Generalna skupština UN. Ta rezolucija inicijativa je da se prizna i obilježi srebrenički genocid kako bi se odala počast žrtvama. Suprotno tvrdnjama gospodina Dodika, ona nije usmjerena protiv bilo koje članice UN, niti odgovornost pripisuje bilo kojem narodu. Učestalo negiranje srebreničkog genocida ovu vrstu međunarodnog obilježavanja događaja iz 1995. čini još važnijom”, navodi se u saopštenju.
Iz Ambasade SAD naglašavaju da su Dodikove prijetnje da će pokrenuti secesiju Republike Srpske od Bosne i Hewrcegovine i njegova podrška neustavnom izbornom zakonodavstvu RS još jedan dokaz njegovog nepoštivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma i namjere da podriva državne strukture BiH.
“Stvaranje paralelnog izbornog sistema predstavljalo bi neustavno i anti-daytonsko djelovanje i uskratilo bi biračima u RS osnovno demokratsko pravo zagarantovano Ustavom BiH. SAD su spremne odgovoriti na te antidemokratske i anti-Daytonske aktivnosti. Mi podržavamo teritorijalni integritet, suverenitet i multietnički karakter BiH i odbijamo svaki pokušaj secesije”, navodi se na kraju saopštenja.
Usvajanje Izbornog zakona Republike Srpske osudila je Misija OSCE u Bosi i Hercegovini. Oni su od NSRS zatražili povlačenje tog zakona navodeći da je usmjeren protiv ustavnog poretka BiH.
„Ovakvi potezi su protivni ustavnom poretku Bosne i Hercegovine s obzirom na to da uspostava paralelnih struktura narušava ukupnu sigurnost i stabilnost zemlje. OSCE ponovno ističe svoju snažnu podršku Dejtonskom mirovnom sporazumu i Ustavu Bosne i Hercegovine. Poduzeti koraci narušavaju rezultate ostvarene u realizaciji ključnih reformi i ugrožavaju nedavni napredak zemlje. Retorika i postupci koji vode podjelama, predstavljaju prijetnju po stabilnost i imaju štetan uticaj na demokratska prava građana. OSCE poziva Narodnu skupštinu Republike Srpske da povuče iz procedure Izborni zakon usvojen 19. aprila 2024. godine te poziva sve političke lidere u Bosni i Hercegovini da konstruktivno učestvuju u radu državnih institucija fokusirajući se na provedbu neophodnih reformi koje služe interesu svih građana”, ističe se u saopštenju OSCE.
