Osnivanje anonimnog pokreta “Kopaćemo” u Srbiji, koji se predstavlja kao glas razuma i zaštitnik rudnika jadarita, izazvalo je buru u javnosti i otvorilo niz pitanja o pravim ciljevima i metodama ovog pokreta.
Pojava pokreta “Kopaćemo” na srpskoj javnoj sceni odmah je izazvala sumnje, naročito zbog nedostatka transparentnosti u pogledu njegovih osnivača i finansijera. Iako se pokret predstavlja kao spontana inicijativa zabrinutih građana, brzo su otkrivene veze koje ukazuju na mnogo dublje i potencijalno problematične motive.
Prvo, otkriveno je da pokret “Kopaćemo” dijeli adresu s kompanijama koje su pod sankcijama Sjedinjenih Američkih Država, što je alarmiralo javnost i izazvalo pitanje o pravim pokretačima ove inicijative. Ova činjenica dovodi u sumnju deklarisane ciljeve pokreta, sugerišući da bi on mogao biti instrument u rukama moćnih interesnih grupa, koje imaju za cilj da zaštite svoje poslovne interese pod maskom građanske organizacije.
Dodatno, pokret “Kopaćemo” je odmah po osnivanju počeo da koristi retoriku koja je karakteristična za organizacije bliske vladajućoj Srpskoj naprednoj stranci. Ova retorika uključuje označavanje protivnika projekta Jadar kao “neprijatelje razvoja” i “ekološke teroriste”, što je retorika koja se često koristi za diskreditaciju kritičara u Srbiji. Takva terminologija, koja se koristi za delegitimizaciju i demonizaciju opozicije, ukazuje na to da pokret nije neutralan, već da se služi metodama političkog pritiska kako bi ugušio svaku kritiku projekta Jadar.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Još jedan indikativan element jeste sličnost pokreta “Kopaćemo” sa ranijim desničarskim organizacijama koje su bile blisko povezane s vladajućom strankom. Ove organizacije često služe kao neformalna produžena ruka vlasti, koristeći nacionalističku retoriku i agresivne metode kako bi zastrašile i ućutkale neistomišljenike. Takva praksa je već viđena u slučajevima poput “Srpske desnice” ili “Levijatana”, koji su se istakli po brutalnim napadima na aktiviste i novinare, dok su istovremeno uživali neku vrstu zaštite od strane vlasti.
Kontekst u kojem se pokret “Kopaćemo” pojavljuje takođe dodatno pojačava sumnje. U vrijeme kada se u Srbiji vodi intenzivna debata o ekološkim pitanjima i kada se sve više građana protivi projektima koji ugrožavaju životnu sredinu, formiranje pokreta koji otvoreno staje na stranu kontroverznog rudnika jadarita djeluje kao koordinisana akcija sa ciljem da se suzbije sve veći građanski otpor.
Pored toga, činjenica da se pokret “Kopaćemo” od samog početka fokusira na diskreditaciju i targetiranje ekoloških aktivista, umjesto na pružanje transparentnih informacija i argumentovane rasprave, ukazuje na to da njegovi motivi nisu usmjereni na rješavanje dezinformacija, kako se tvrdi, već na zaštitu specifičnih interesa, potencijalno povezanih s političkim i poslovnim strukturama koje stoje iza projekta Jadar.
Sve ove okolnosti ukazuju na to da “Kopaćemo” nije spontani građanski pokret, već pažljivo osmišljena inicijativa sa jasnim političkim ciljevima. Njegova povezanost sa sankcionisanim kompanijama, korišćenje retorike koja je karakteristična za režimske organizacije, i sličnost s desničarskim grupama bliskim vlastima sugerišu da je ovaj pokret dio šire strategije za zaštitu interesa onih koji profitiraju od projekta Jadar, bez obzira na ekološke i društvene posljedice.
Paralele sa Republikom Srpskom: Etiketiranje kao sredstvo diskreditacije
Pokret “Kopaćemo”, sa svojom strategijom etiketiranja i targetiranja neistomišljenika, nije jedinstvena pojava u političkom pejzažu Srbije. Ovakva praksa ima svoje paralele u Republici Srpskoj, gdje su vlasti, predvođene Miloradom Dodikom, godinama koristile slične metode kako bi se obračunale s političkim protivnicima i građanskim aktivistima. Etiketiranje kao sredstvo diskreditacije i targetiranje kao instrument zastrašivanja duboko su ukorijenjeni u političkoj kulturi ovog regiona.
U Republici Srpskoj, vlasti su se često koristile etiketiranjem kako bi delegitimizovale političke protivnike i građanske pokrete koji su kritički nastrojeni prema režimu. Primjer takve prakse je kampanja protiv grupe “Pravda za Davida”, u kojoj su mediji bliski vlastima, kao i sami političari, koristili termine poput “strani plaćenici” i “izdajnici” kako bi demonizovali članove grupe i njihove aktivnosti. Ovaj pristup nije imao za cilj samo diskreditaciju, već i stvaranje atmosfere straha, gdje se svako ko se usudi da postavi pitanje o odgovornosti vlasti suočava sa ozbiljnim posljedicama.
Slično kao i u slučaju pokreta “Kopaćemo”, cilj ovakvih kampanja u Republici Srpskoj bio je da se neistomišljenici označe kao neprijatelji države ili naroda, što je klasičan mehanizam polarizacije društva. U takvom kontekstu, svi koji se ne slažu s vladajućom politikom postaju “izdajnici”, čime se svaka kritika automatski diskvalifikuje kao nelegitimna i opasna. Ova retorika ima duboke korijene u autoritarnim režimima, gdje se svaki opozicioni glas tretira kao prijetnja stabilnosti i poretku.
Još jedna paralela može se povući u načinima na koje su vlasti u Republici Srpskoj koristile organizacije i medije bliske režimu kako bi sprovodile ove kampanje. Mediji i organizacije često su služili kao megafon za vladinu propagandu, šireći narative o “obojenim revolucijama” i “spoljnom neprijatelju” koji pokušava da destabilizuje Republiku Srpsku. Ova taktika ima za cilj da homogenizuje javno mnjenje, stavljajući sve kritičare pod zajednički imenitelj neprijatelja.
Pokret “Kopaćemo” koristi slične metode, kao što se vidi u stvaranju “registra ekoloških terorista”, što je jasan primjer kako se identifikacija i targetiranje neistomišljenika koristi kao sredstvo kontrole i represije. Ovakve prakse nisu samo izolovane kampanje već dio šireg, dobro uhodanog mehanizma vlasti za suzbijanje opozicije.
Retorika Milorada Dodika pruža dodatno razumijevanje za pojavu pokreta “Kopaćemo”. Dodik je poznat po tome što sve one koji nisu u skladu s njegovom politikom naziva “izdajnicima”. Ovakav narativ ima za cilj da stvori binarni svijet u kojem su svi protivnici režima automatski neprijatelji naroda, čime se opravdava svaki oblik represije protiv njih.
Pokret “Kopaćemo” djeluje u sličnom okviru, koristeći retoriku koja dijeli društvo na “nas” i “njih”, gdje su “oni” – u ovom slučaju, ekološki aktivisti i protivnici projekta Jadar – predstavljeni kao opasnost za napredak i razvoj. Ova retorika nije samo puka retorika, već efektivno sredstvo za legitimizaciju represivnih mjera i gušenje svakog oblika opozicije.
Povezujući praksu pokreta “Kopaćemo” sa već viđenim modelom etiketiranja i targetiranja u Republici Srpskoj, postaje jasno da se radi o kontinuitetu autoritarnih praksi koje se koriste za održavanje kontrole nad društvom. U oba slučaja, etiketiranje i targetiranje nisu samo retoričke figure već su i strateški alati za polarizaciju društva, delegitimizaciju opozicije i opravdanje represije.
Gerila.info
