Hrvatska Srpska

Nakon jučerašnje sjednice republičkog parlamenta bar neke stvari su jasne.

Milorad Dodik da, hipotetički, u Narodnoj skupštini Republike Srpske predloži ukidanje Republike Srpske pravdajući to vitalnim nacionalnim interesom Srba u BiH dobio bi potrebnu većinu. Iz prostog razloga što poslanici vladajućih stranaka nisu u skupštini da brane interese Republike Srpske već interese Milorada Dodika što im obezbjeđuj popriličnu ličnu korist.

Opozicija u Republici Srpskoj ne postoji već postoje političari koji u datom momentu nisu dio vlasti ali uživaju iste privilegije kao vlast ili su čak vlast ali u Sarajevu. Takvo stanje je već godinama ali je stvaranjem buke i medijskim istupima i kritikama stvoren privid postojanja opozicije. Postoje pojedinci koji su istinski protivnici režima ali organizovana opozicija ne postoji.

Vlast Republike Srpske je u posljednjih nekoliko godina glasno više podržavala interese Hrvata i Hrvatske nego interese Srba i Republike Srpske u BiH.

Ne postoji nacionalni niti interes Republike Srpske već samo lični, stranački i grupni interes.

Milorad Dodik je dobijanjem dvotrećinske podrške za pitanje koje se više tiče Hrvatske nego Republike Srpske pokazao i da može da računa na dvotrećinsku podršku za potencijalnu izmjenu ustava. I to bez, zvanične, kupovine papaka. Milorad Dodik je dokazao, ukoliko je bilo ko i sumnjao, da demokrattija u Srrpskoj ne postoji i da je on ili oni čije interese zastupa apsolutni vladar bez krune.

Republika Srpska je zahvaljući vlasti koja je u Srpskoj vlast duže od decenije propustila nekoliko prilika da ojača Republiku Srpsku. Vlast Republike Srpske naročito je blagonaklona prema Hrvatskoj, kada je u pitanju riješavanje spora sa dijelom granice na rijeci Uni, vlast u Republici Srpskoj prećutno prelazi preko hapšenja Srba a nije bilo ni zvanične, oštre reakcije na satiranje ćirilice u Hrvatskoj iako se u to pismo kunu mnogi koji predstavljaju vlast u Srpskoj ali i oni koji ih bezpogovorno podržavaju.

Granica

Zvanična Republika Srpska je u posljednjih deset godina učinila sve da onemogući bilo kakvu potencijalnu nezavisnost Republike Srpske o kojoj se kada za to postoji politička potreba rado govori. Zvanična Republika Srpska preko svojih predstavnika u Sarajevu u periodu do 2014. godine kada je vlast bila ista i na nivou RS i BiH, nije učinila ništa da završi pitanje definisanja entitetske granice. Republika Srpska nema zvanično definisanu granicu sa Federacijom a ni sa ostalim susjedima osim u jednom dijelu sa Crnom Gorom. Taj posao je trebalo da bude urađen jer je predviđen i dejttonskim sporazumom ali iz nekog razloga nikada nije. Vlast u Republici Srpskoj prećutno je prešla i preko oduzimanja ogromnog dijela teritorije u periodu prije 2013. godine, preko poklanjanja arhivske građe Bosni i Hercegovini……

Republika Srpska je nedjelovanjem svojih predstavnika u institucijama Bosne i Hercegovine u periodu do 2014. godine izgubila 1,7 odsto teritorije. To se desilo usvajanjem Metodologije uvodjenja i vodjenja jedinstvene evidencije na nivou BiH 2013. godine kojom je pojas medjuentitetske linije razgraničenja sa 50 metara proširen na 250 metara širine!  Svi srpski predstavnici vlasti na nivou Republike Srpske i Bosne i Hercegovine bili su na vrijeme upozoreni šta će se dogoditi usvajanjem Metodologije ali niko nije reagovao. Nije reagovala ni opozicija u Srpskoj.

O čemu se zapravo radi? Krenimo redom.

Dejtonskim sporazumom utvrdjena je medjuentitetska linija razgraničenja. Ta linija povučena je na kartama i na kartama njena debljina iznosi 1 milimetar. Na terenu ta je linija široka 50 metara. Medjuentitetska linija dugačka je 1150 kilometara, dakle radi se o 5,7 miliona metara kvadratnih teritorije. Teritorije koja po Dejtonu dijelom pripada Federaciji a dijelom Republici Srpskoj, sve unutar tih 50 metara.

Problem je u tome što međuentitetska linija nikada nije kartografski dokumentovana niti precizno opisana i prenesena na teren. Kartografsko prenošenje na teren značilo bi da se tačno zna da međuentitetska linija ide od tačke A do tačke B pa do tačke C i tako redom. Kristalno jasno.

Prenošenje na teren, međutim, učinjeno je na svega 80 kilometara međuentitetske linije. Niko nije insistirao da taj posoa bude završen.

Nakon potpisivanja dejtonskog sporazuma sprovodjenje Aneksa 2 (sporazum o granici izmedju entiteta) dato je u zadatak medjunarodnim vojnim snagama ali posao nikada nije uradjen. Faktičko stanje danas na terenu u pojasu medjuentitetske linije je takvo da u pojasu nadležnost nema ni Federacija ni Republika Srpska. Taj pojas pripada Bosni i Hercegovini.

Republička uprava za geodetske i imovinsko pravne poslove je u periodu 2009-2010 godina napravila Plavu knjigu u kojoj je detaljno opisana kompletna granica (po sredini 50 metara). Knjiga je predočena Miloradu Dodiku i od njega je traženo da izvrši pritisak na koalicione partnere u Sarajevu da pitanje granice konačno bude definisano. To nije učinjeno. Apsurdno je to što je i Federalni geodetski zavod bio spreman da posao oko granice konačno bude završen.

Kako medjuentitetska linija nikada nije bila definisana počelo je pitanje njenog popisivanja i obrade u popisu. Radna grupa za pripremu popisa u BiH je prvo predložila da se medjuentitetska linija proširi na obje strane za još po 50 metara. Kasniji prijedlog je medjuentitetsku liniju proširio 100 metara na obe strane i napravio pojas širine 250 metara.

Novi širi pojas medjuentitetske linije razgraničenja, zvanično je obrazloženje kroz Metodologiju, formiran je radi tehničkog pitanja lakšeg popisa stanovništva i pravljenja evidencije i registra prostornih jedinica. Odlukom Agencije za statistiku BiH formira se pojas površine od preko 20 miliona metara kvadratnih. Pojas koji ne pripada ni Republici Srpskoj ni Federaciji Bosne i Hercegovine ali pripada državi Bosni i Hercegovini!

Vlast Republike Srpske detaljno je bila obaviještena na vrijeme da će Republika Srpska ući u neizvjesnu zonu gdje će vrlo lako biti izigrana sa dalekosežnim posljedicama. Praktično je u Bosni i Hercegovini, pored entiteta i distrikta Brčko, stvoren još jedan prostor a to je, tvrde odlično upućeni izvori, stvaranje pretpostavki za ustavne promjene kojima se dalje stvara prostor za kantonizaciju BiH. Novi prostor vodiće se kao distrikt jer nigdje nije u Metodologiji precizirano kome će biti dodijeljeno ono što u tom ogromnom prostoru bude popisano.

U metodologiji je taj prostor nazvan Area što u engleskom jeziku nema čisto geografsko značenje već nerijetko označava nešto što ima institucionalnu komponentu. U Metodologiji je taj prostor vodjen kao posebna statistička cijelina a nije definisan nikakav rok do kada taj prostor, odnosno do kada pitanje medjuentitetske linije, sada proširene, mora biti definisano.

Una

Republika Srpska, njeni zvanični presdstavnici,, nije oštro reagovala niti je ucijenila predstavnike Hrvatske zbog dešavanja na rijeci Uni i graničnom pojasu oko Novog Grada a koja se tiču potencijalne ekološke katastrofe.

Gerila je u nekoliko navrata pisala o ovom problemu. Od kada je Hrvatska prvi put nagovijestila da bi nuklearni otpad mogao da bude deponovan u staroj vojnoj kasarni Čerkazovac na Trgovskoj gori, opština Dvor na Uni, za stanovnike Novog Grada nema mirnog sna. Riječ je o nuklearnom otpadu iz nuklearne elektrane Krško, a po svemu sudeći plan je da se ovdje skladišti otpad iz Hrvatske ali i Slovenije. Iako je plan da se na ovu lokaciju otpad počne deponovati tek od 2025. godine pa sve do 2060. godine, prema nedavno usvojenom Nacionalnom planu o odlaganju radioaktivnog otpada, mnogi građani Novog Grada sumnjaju pa čak i tvrde da se neka vrsta otpada već donosi u Čerkezovac. NSRS nije po ovom pitanju zauzela čvrst stav i Hrvatskoj uputila oštru primjedbu.

Treći entitet

“Split mora biti motor Dalmacije i cijelog hrvatskog juga a za mene je Split od Brača do Kupresa“.

Ove riječi  izgovorio je tada u 2016. godini glavni kandidat za budućeg gradonačelnika Splita HDZ-ov Andro Krstulović Opara.

Kao ni na ranije istupe hrvatskih zvaničnika o Trećem entitetu tako ni u ovom slučaju nije reagovao niko iz Republike Srpske. Republika Srpska, naprotiv, preko svog rukovodstva podržava ideju formiranja Trećeg entiteta. Ta priča se na mala vrata uvodi u Republiku Srpsku uz ogradu da Republika Srpska neće biti žrtva eventualnog formiranja Trećeg entiteta u Bosni i Hercegovini.

U narodu se stvara prostor za prihvatanje Trećeg entiteta koji neće naštetiti Republici Srpskoj ali kada se jednom udje u pregovore o formiranju Trećeg entiteta, tvrde relevantni izvori, ničija teritorija neće biti u potpunosti sigurna. U Srpskoj su u tom slučaju vrlo ugroženi dijelovi Posavine.

Eventualno formiranje Trećeg entiteta, čijem formiranju se zvanična RS ne protivi, najvjerovatnije će biti početak kantonizacije u BiH. Republika Srpska i njena teritorija uopšte nisu nedodirljivi kako se želi prikazati javnosti tim prije što ne postoji entitetska granica, granica kod Brčkog je izbrisana a medjuentitetska linija je Metodologijom popisa zasebno popisana i proširena sa 50 na 250 metara čime j Srpska već oštećena za ogromnu teritoriju. Niko nije reagovao. Prriča oko Trećeg entiteta, istina, pomalo je gurnuta pod tepih ali pokazuje odličnu saradnju hrvatskih interesa sa pojedincima koji predstavljaju RS.

Na kraju, jasno je da ne postoji nacionalni interes, tačnije postoji ali nije prioritet lažne elite u Republici Srpskoj koja se iza tog interesa samo vješto krije godinama. Postoje prijateljstva, posao, novac…postoje i lica u skupštini i Vladi koja su stvarni izdajnici Republike Srpske bez obzira kojem se stranačkom lideru klanjaju. I postoje oni koji svima njima svake četiri godine daju ogromnu podršku na izborima.

Vladimir Kovačević, Gerila info