Istraživanja javnog mnjenja koja obavljaju “poznate marketinške agencije” česta su pojava na našem “političkom nebu”. Najčešće bez imena, sa upitnim uzorkom i još sumnjivijim motivom, “poznate marketinške agencije” plasiraju podatke o rejtingu političkih stranaka koji najčešće služe za razbibrigu građana, ili za dodatna političko-društvena “natezanja”.
Takav slučaj je i sada kada istraživanje “poznate beogradske marketinške agencije” pokazuje da su “pojačane turbulencije na političkoj sceni Republike Srpske i BiH u posljednjih nekoliko mjeseci dovele i do određenih oscilacija u rejtingu političkih partija”, kako prenosi BNTV.
Istraživanje javnog mnjenja je provedeno do 4. do 18. septembra na uzorku od 2.440 anketiranih građana u svim izbornim jedinicama na nivou Republike Srpske.
SNSD je trenutno je na 31,8 odsto, a rejting te stranke oscilira u posljednjih pet mjeseci za oko dva odsto.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
PDP je sa majskih 11,7 odsto pao na 9,4 odsto, što se može pripisati očiglednoj podjeli u okviru te stranke na “staru gardu” i struju koju predvode Draško Stanivuković i Jelena Trivić, pa se na terenu ne prepoznaje šta je zapravo zvanična politika te stranke, kako navodi BNTV.
Dolaskom Šarovića na čelo SDS-a jasno se vidi rast najjače opozicione partije, smatra BNTV, ali ne u svim izbornim jedinicama. SDS je trenutno na 19,9 odsto, a u maju je rejting te stranke bio 16,8 odsto, što je rast za 3,1 odsto.
Demos je na 7,9 odsto, što ukazuje na to da je ta stranka uspjela da preuzme najznačajniji dio infrastrukture DNS-a koji je u konstantnom padu (4,1 odsto) i sada je skoro izjednačen sa Stevandićevom Ujedinjenom Srpskom, koja od maja bilježi blagi rast i trenutno je na četiri odsto podrške.
Socijalistička partija je sa 9,2 odsto, koliko je imala u maju, pala na 8,4 odsto, dok je NDP Dragana Čavića na samo dva odsto podrške. Sve ostale ponuđene opcije su imale manje od dva odsto glasova.
Što se tiče istraživanja iz maja koje je na uzorku od 1.940 anketiranih građana u periodu od 6. do 13. maja provela “poznata marketinška agencija” iz Beograda, SNSD je imao trećinu podrške glasačkog tijela u Srpskoj (33,2 odsto). Slijede opozicione partije SDS (16,8%) i PDP (11,7%), a pratili su ih koalicioni partneri vladajuće stranke.
I dalje se visoko kotirala Socijalistička partija (9,2 odsto), DEMOS je sa 7,3 odsto pretekao DNS (5,3%), Ujedinjena Srpska je na 3,9%, a NDP na 2,4 odsto. Sve ostale ponuđene opcije su imale manje od 2 odsto glasova.
Kada se rezultati ova dva istraživanja uporede sa rezultatima izbora iz 2018. godine, možemo vidjeti da su primjetne izvjesne oscilacije, pad pojedinih stranaka i rast drugih. Međutim, ukoliko izuzmemo DNS i DEMOS, koji su zabilježili najveće promjene, ostale stranke su “pretrpjele” promjene od jedan ili dva procenta. Ti procenti su u suštini zanemarljivi za stranke koje inače imaju konstantnu podršku građana, dok u slučaju nekih stranaka koje “balansiraju” na cenzusu, rast ili pad od jedan ili dva odsto može predstavljati “pitanje života ili smrti”.
SNSD je od izbornih 31,87%, preko majskih 33,20% do septembarskih 31,80%, u suštini zadržao svoj rejting, uz oscilaciju od 0,07% u odnosu na prošlogodišnje izbore.
SDS je na izborima imao 18,04%, u maju 16,80%, a u septembru 19,90%, što u konačnici predstavlja rast od nepuna dva procenta.
DNS, koji je na oktobarskim izborima prošle godine bio treća stranka po broju dobijenih glasova (14,44%), najviše se “srozao”. Preko majskih 5,30% pao je na septembarskih 4,10%, što predstavlja najveći pad u odnosu na prošlogodišnje izbore.
DNS-ov pad je pratio rast DEMOS-a, koji je i nastao od političara koji su napustili DNS. Na prošlogodišnjim izborima nije ni postojao, dok je preko majskih 7,30% narastao na septembarskih 7,90%, što predstavlja najveći rast, uzevši u obzir da ih prije godinu dana nije ni bilo na “političkom nebu” RS.
PDP i Socijalistička partija su konstantni. Od prošlogodišnjih 10,22%, preko majskih 11,70%, PDP se zaustavio na septembraskih 9,40%, što u konačnici predstavlja pad za manje od jedan odsto u odnosu na izborni rezultat. SP je od izbornih 8,19%, preko majskih 9,20%, došao na septembarskih 8,40%, što predstavlja ukupni rast za manje od pola procenta.
Ujedinjena Srpska bilježi blagi, ali kostantan rast, od izbornih 3,09%, preko majskih 3,90%, došli su do septembarskih 4,00%, što predstavlja porast od nepunih jedan odsto u odnosu na prošlogodišnje izbore.
Naposlijetku, NDP je od izbornih 4,12%, preko majskih 2,40% završio na septembarskih 2,00%, što predstavlja pad za više od dva procenta, što ovu stranku gura ispod “cenzusne margine”.
Dakle, u suštini se nije ništa dramatično promijenilo kada su “najveći politički igrači” u pitanju. SNSD je ostao na vrhu, SDS je najjača opoziciona partija, PDP i SP su ostali gdje su i bili. Jedino je DNS “pao” dok se “novorođeni” DEMOS uzdigao na peto mjesto. Ujedinjena Srpska polako raste, dok NDP polako ali sigurno pada. Ove dvije stranke mogu poslužiti kao “jezičak na vagi”, vodećim strankama za parlamentarnu većinu, a svojim članovima za fotelje u javnim preduzećima.
Međutim, postavlja se pitanje svrsishodnosti istraživanja javnog mnjenja koja obavljaju “poznate marketinške agencije” i plasiranja tih rezultata u medijima.
S tim u vezi, zanimljiva su razmišljanja politikologa Bernarda Koena koji je rekao: “Masovni mediji uspješnije prenose ljudima o čemu treba da razmišljaju nego šta treba da misle. Time što izvještavaju o temama i problemima, i formulišu njihovu političku važnost, mediji posredno utiču i na političke stavove stanovništva”, što odgovara teoriji “stavljanja tema na dnevni red” (agenda-setting theory), koju su razvili Maks Mekombs i Donald Šo. Drugim riječima, mediji plasiranjem teme o rejtingu političkih stranaka u RS građanima prenose o čemu da razmišljaju čime posredno mogu uticati i na njihove političke stavove.
Možemo se poslužiti i toeorijom o “spirali tišine” Elizabet Noel-Nojman koja objašnjava promjene javnog mnjenja kao “proces čija dinamika nastaje zbog pretpostavke pojedinaca o tome kakvo je mišljenje većine”. Pojedinci se, kako tvrdi Noel-Nojmanova, između ostalog, orijentišu i prema većinskom mišljenju o kome zaključuju na osnovu medija. Dakle, ako pojedinac vidi rezultate istraživanja javnog mnjenja koji ukazuju da SNSD ima najveću podršku, postoji vjerovatnoća da će se i on prikloniti tom mišljenju. Ili, ako vidi da SDS-u raste podrška, može se opredijeliti za tu opciju, u slučaju da je neopredijeljen. Drugim riječima, pojedinci nerijetko slijede matricu i ponašaju se kao i većina, što može dovesti do socijalnog pritiska u korist mišljenja većine, tvrdi Noel-Nojmanova.
Istraživanja javnog mnjenja, inače, ne služe samo za utvrđivanje aktuelnog ishoda izborne trke nego imaju i instrumentalnu funkciju. Analitičarka Kerstin Fasbinder ističe da istraživanja javnog mnjenja partijama mogu da posluže da usmjere pažnju javnosti na rezultate koji su za njih povoljni, u nadi da će tako poboljšati svoje izborne šanse. Drugim riječima, plasiranjem podataka o rejtingu, partije se nadaju da će im to povećati podršku javnosti.
Uzevši u obzir da će se sledeće godine održati lokalni izbori, možemo pretpostaviti da su političke partije već zauzele “busije” i započinju “borbu za glasove”, posebno one koje imaju visoke ambicije. Period kampanje više nije ograničen na vrijeme neposredno pred izbore. Nove okolnosti nalažu političkim partijama da vode neprestanu kampanju za naklonost birača. Pomenuto istraživanje javnog mnjenja i objavljivanje rezultata o rejtingu političkih partija samo su dio “borbe neprestane” i nastavak “sveprisutnosti” političkih aktera u javnom prostoru.
Gerila.info
