Češu li se Dodik i Vlada Srpske po glavi zbog obustave njemačkih investicija?

Vijest da je njemačka vlada obustavila četiri projekta u Srpskoj ukupne vrijednosti 105 miliona evra zbog, kako je navedeno, “nastavka secesionističke politike RS i njenog predsjednika Milorada Dodika”, iznenadila je i najveće pesimiste.

U pitanju su bili projekti koji su od koristi lokalnoj zajednici i samim građanima, pa je stoga ova odluka više zabrinjavajuća nago sve dosadašnjnje jer pokazuje da se strani investitori i vlade više neće libiti da sankcijama kažnjavaju ne samo političare, kako je do sada bio slučaj, nego i same građane.

Riječ je o projektima rehabilitacije hidroelektrane Trebinje, faza III i IV, vjetroparka Hrgud, te zbrinjavanja otpadnih voda u Gradišci, koji je trebalo da bude implemeniran u saradnji sa Švajcarskom Konfederacijom.

Predsjednik RS Milorad Dodik je u sinoć emitovanom intervjuu na RTRS rekao da “Srpska ima alternativu za finansiranje četiri projekta nakon što je njemačka banka od toga odustala”.

 

“Treći put otkazuju iste projekte, oni spasavaju svoje firme. Mi smo za vrijeme Merkelove zbog dobrih odnosa sa Njemačkom i njemačkim kompanijama i bankama prihvatili da rješavaju problem vjetroparka Hrgud. Mi smo imali ponudu i Kineza i sada mi je žao što to nismo prihvatili, ali mogu se vratiti ponovo. Možda ćemo izgubiti godinu. Dakle, napravljen je ugovor sa njemačkom kompanijom koja je trebalo da transferiše tehnologiju i obezbijedi finansiranje. Za finansiranje je određena Njemačka razvojna banka koja je to pratila kreditno, to je uobičajeno. Međutim, ugovor je potpisan prije korone, a nakon korone je sve bilo daleko skuplje. Nijemci nisu imali finansijski interes jer gube, a nisu mogli ni da prošire ugovor… U nemogućnosti da izvrše posao, našli su ovo rješenje da otkazuju projekat, a otkazali su ga prije godinu dana”, rekaoje Dodik koji je dodao da Srpska nije u izolaciji i da će se on uskoro sastati sa premijerom Mađarske Viktorom Orbanom, predsjednikom Azerbejdžana Ilhamom Alijevim i predsjednikom Turske Redžepom Tajipom Erdoganom, a kasnije i sa predsjednikom Rusije i Kine.

Očekivano, slično je rekao i premijer Radovan Višković koji je rekao da “odluka njemačke administracije da obustavi kreditne aražmane u projektima u Republici Srpskoj predstavlja nastavak političkih pritisaka na Republiku Srpsku s ciljem da se, ekonomskom prisilom, odustane od borbe za naša prava”.

 

Sa druge strane, predsjednik opozicionog PDP-a Branislav Borenović je rekao da je u pitanju “lančana reakcija”.

“Prvo smo nedavno iz Brisela dobili informaciju da od 600 miliona KM bespovratnih sredstava namijenjenih Bosni i Hercegovini, niti jedna marka ne dolazi u RS. Sada i Njemačka trajno odustaje od finansiranja četiri značajna projekta”, napomenuo je.

Dodatno otežavajućim smatra to što je Njemačka jedan od najvećih vanjskotrgovinskih partnera.

“Njemačka sa Srbijom, Hrvatskom, Italijom i Slovenijom čini 65 posto ukupnog izvoza RS. To je jedna od pet država u koju RS najviše izvozi i s kojima ima najveći vanjskotrgovinski balans. Ta država zvanično saopćava da odustaje od četiri projekta u RS-u, što šalje jednu izuzetno lošu poruku”, ocijenio je Borenović koji je naglasio da je Srpska očito pod “tihim ali ciljanim sancijama”.

“Druge zemlje imaju političke izazove, ali npr. u Srbiji očigledno postoji mnogo mudrosti, pameti i političkog balansa da ne dođu u ovakvu situaciju – da Evropska unija i Njemačka tamo investiraju i da se ostvaruju značajniji ekonomski rezultati”, naveo je lider PDP-a.

Posebno je naglasio da je zabrinjavajuće što se Srpska zadužuje na skoro sedmičnom nivou po, kako je istakao, nevjerovatnim kamatnim stopama od preko šest posto, da 46.000 radnika ne ostvaruje zdravstveno osiguranje, od čega najviše zdravstvenih radnika, kao i da se desetine miliona KM narodnog novca daje na namještene tendere koje pišu povlaštene firme.

“Druge zemlje imaju političke izazove, ali npr. u Srbiji očigledno postoji mnogo mudrosti, pameti i političkog balansa da ne dođu u ovakvu situaciju – da Evropska unija i Njemačka tamo investiraju i da se ostvaruju značajniji ekonomski rezultati”, naveo je Borenović.

Tanja Topić, politička analitičarka iz Banjaluke, u razgovoru za GERILU kaže da su ovi projekti neko vrijeme bili zaustavljeni zbog politike vlasti u Republici Srpskoj.

“Tada je to bila, rekla bih, opomena i upozorenje zbog odluka Narodne skupštine. Sad je na njih konačno stavljena tačka uz navođenje razloga – secesionistička politika. Vlasti su najprije ignorantski naglašavale kako im ti projekti nista ne znače i da je više riječ o kreditima, te da će se drugdje snaći, nastavljajući da vrijeđaju Njemačku na grub i primitivan način. Nikome ne može biti svejedno što su projekti zaustavljeni i neće biti sprovedeni posebno u onim sredinama u kojima su bili planirani. Time se, zapravo, visoka politika, politika inaćenja, napada na državu BiH kao i na dio međunarodne zajednice obila o glavu građanima. Pri tome mi se čini da iz ove situacije politika nije izvukla nikakvu pouku – dodaje Topić u izjavi za naš portal.

Zaustavljeni krediti KfW-a

Projekti koji su obustavljeni trebalo je da budu finasirani kreditima nemačke razvojne banke KfW. Ona je za vetroelektranu Hrgud pripremila 60 miliona evra, dok bi preostali iznos, od oko četiri miliona evra, obezbedila Elektroprivreda Republike Srpske.

Za rehabilitaciju HE Trebinje  predviđena je donacija od četiri miliona evra nemačke vlade i kredit KfW-a od šest miliona evra.

Banka je odobrila i kredit od 10,3 miliona evra za postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda, a Vlada Švajcarske bi trebalo da obezbedi donaciju od 4,3 miliona evra.

Nakon što je Narodna skupština RS krajem 2022. godine usvojila akte o vraćanju nadležnosti iz oblasti pravosuđa, odbrane i poreza, Njemačka je početkom naredne godine privremeno obustavila ove projekte, a njihova trajna obustava je sada i definitivna.

GERILA