Sastanak predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika s francuskim evroparlamentarcima Tijerijem Marijanijem i Paskal Pijera izgledao je kao pravi diplomatski ritual: osmijesi, konferencija za novinare, pozivanje na Ustav i međunarodno pravo. Međutim, iza zvaničnih poruka o „ustavnom ponašanju Srpske“ i potrebi za „objektivnim informisanjem evropske javnosti“, stoji već prepoznatljiv obrazac – političko udruživanje s krajnjom evropskom desnicom.
Marijani i Pijera nisu nepoznati domaćoj javnosti. Upravo je Marijani 2022. godine sjedio na svečanoj bini povodom Dana Republike Srpske. Tada su se, zajedno sa kolegama iz ultradesničarske partije Marin Le Pen – uključujući Andreu Kotarca i Selin Porket – javno fotografisali uz mapu Srpske, šaljući snažne političke poruke podrške separatizmu i negiranju dejtonske BiH.
Inače, Marijani je poznat po bliskim vezama s Rusijom, zagovaranju ukidanja sankcija Moskvi i simpatijama prema mađarskom premijeru Viktoru Orbanu. Paskal Pijera, iako nešto manje eksponirana, dijeli ključne političke stavove sa svojim kolegom: nacionalni suverenizam, antiglobalizam i otvoreno protivljenje multikulturalizmu.
Na konferenciji za novinare nakon sastanka sa evroparlamentarcima iz Francuske Dodik je govorio o „ustavnom ponašanju Republike Srpske“, neustavnom djelovanju institucija BiH i potrebi formiranja sopstvenih struktura. Njegove poruke bile su uobičajene: osporavanje Suda BiH, SIPA-e, Tužilaštva, stranih sudija u Ustavnom sudu, te tvrdnje o nelegitimnosti centralnih institucija. Međutim, ono što se sistematski prećutkuje jeste da takva retorika dolazi iz političkog savezništva koje podržava upravo ono što EU smatra antidemokratskim – populizam i autoritarizam.
Uprkos Dodikovim izjavama da ne traži „stranu“, već „objektivnost“, evidentno je da političku platformu za svoju međunarodnu komunikaciju sve više gradi oslanjajući se upravo na one koji su na marginama evropske politike. I to ne samo politički – već i etički i bezbjednosno.
Tijeri Marijani je dovođen u vezu s putovanjima na Krim, posmatranjem ruskih izbora i prisustvom na događajima koje organizuju autoritarni režimi. Sve to dok istovremeno tvrdi da u BiH „vlada građanin strane države“ – misleći na visokog predstavnika Kristijana Šmita – i da Srpska trpi „nepravedne osude“.
Pijera je nakon sastanku izjavila kako je „kršenje prava prema Srpskoj neprihvatljivo“ i obećala da će „učiniti sve kako bi evropska javnost saznala pravu istinu“. Međutim, kada takve izjave dolaze od političara koji zagovaraju suverenističke, izolacionističke ideje, a istovremeno podržavaju režime koji podrivaju evropski poredak, postavlja se pitanje: čija je to istina?
Dodik nastavlja vješto balansirati između antizapadne retorike i formalnog pokazivanja otvorenosti za dijalog. Taj pragmatizam često prelazi u političko licemjerje, jer dok optužuje EU i SAD za destabilizaciju, istovremeno koristi „njihove“ institucije i platforme da legitimiše svoju politiku.
Već viđena politička koreografija s francuskim desničarima ne mijenja činjenicu da takvi susreti imaju simbolički, ali i strateški značaj – domaćoj publici poručuju da Srpska ima podršku u Evropi, dok evropskim političkim strukturama šalju signal o povezivanju proruskih i antibriselskih krugova u regionu.
Sastanci sa francuskim ultradesničarima ne mogu se tumačiti kao puki diplomatski protokol. Oni su dio šire strategije – traženje političkih saveznika izvan zvaničnih tokova Evropske unije, oslanjanje na ideološke srodnike iz populističkih pokreta, te pokušaj da se međunarodna izolacija kompenzuje podrškom iz desničarskih margina.
Gerila.info
