Hapšenje Nenada Nešića: Optužnice, reakcije i kontroverze

Ministru bezbjednosti Nenadu Nešiću, direktoru “Puteva Republike Srpske” Milanu Dakiću i Mladenu Lučiću, vlasniku firme “Legend” iz Istočnog Sarajeva, Sud BiH je sinoć odredio jednomesečni pritvor, a ovu trojku Tužilaštvo BiH tereti za udruživanje radi činjenja krivičnih djela, pranje novca, primanje mita i zloupotrebu službenog položaja ili ovlaštenja. Pritvor se računa od dana hapšenja i može trajati do 26. januara 2025. godine ili do nove odluke Suda.

Nešić, koji je i lider Demokratskog narodnog saveza (DNS), uhapšen je početkom sedmice pod sumnjom na zloupotrebu položaja i korupciju. Sud BiH odredio mu je jednomjesečni pritvor zbog opasnosti od utjecaja na svjedoke i ponavljanja krivičnih djela. Njegovo hapšenje izazvalo je burne reakcije u političkom životu BiH, otvarajući pitanja o borbi protiv korupcije, političkim obračunima i imovinskom statusu visokih zvaničnika.

Nešiću je prije a i poslije prvog ročišta pred Sudom BiH pozlilo, pa je hospitalizovan u Kliničkom centru Univerziteta u Sarajevu (KCUS)

Ročište je zbog toga održano sa zakašnjenjem, a tužilac Bojana Jolović zatražila je da se Nešiću, Dakiću i Lučiću, odredi jednomjesečmi pritvor. Nešićev advokat Senka Nožica tvrdi da Sud BiH uopšte nije nadležan za ovaj predmet, jer se radi o krivično-pravnim radnjama koje, “ako su uopšte počinjene, počinjene su po Krivičnom zakoniku RS”.

Detalji optužnice

Nešić se tereti za zloupotrebu položaja dok je bio direktor Javnog preduzeća “Putevi RS”. Prema optužbama, tokom njegovog mandata, nezakonito su dodjeljivani milionski poslovi povezanim kompanijama, čime je budžet oštećen za značajne iznose. Takođe, istražioci sumnjaju na nepravilnosti u trošenju javnih sredstava i pogodovanje privatnim firmama.

Tužilaštvo BiH navodi da je Nešić od 2016. do 2020. godine primio milion KM mita, odnosno. da je od 2016. do 2020. godine primio po 250.000 KM godišnje od vlasnika kompanije Romanijaputevi Mirka Pandurevića.

Pandurević je, u međuvremenu, dobio status svjedoka a u iskazu Tužilaštvu je rekao da je “sve počelo nakon što je Nešić postavljen za direktora JP Putevi RS, a Romanijaputevi dobila tender od 2 miliona maraka”.

Posebne istražne radnje, koje su uključivale i prisluškivanje mobilnih telefona osumnjičenih, potvrdile su da je Nešić bio organizator ovog djela, odnosno kako je tužilac citirala Pandurevićeve riječi “Nešić je sve to organizovao preko Lučića. Meni se novac ne vraća, moje je samo da platim, a oni će onda kasnije to refenati”.

Prema izvorima iz pravosudnih institucija, slučaj uključuje i sumnjive ugovore koji su potpisivani u vrijeme dok je Nešić obavljao funkciju direktora, kao i navode o pranju novca. Optužbe sugerišu da je njegov politički uticaj korišten za lično bogaćenje i jačanje poslovnih interesa povezanih sa njim.

Reakcije na hapšenje i veze sa Vučićevim naprednjacima

Političke reakcije na Nešićevo hapšenje su podijeljene. Lider HDZ-a BiH Dragan Čović izjavio je da ne želi komentarisati pravosudne procese, ali je dodao kako BiH “ni u miru ne zna živjeti u stabilnosti”. S druge strane, predsjednik Narodne skupštine RS Nenad Stevandić stao je u odbranu Nešića, tvrdeći da se radi o političkom procesu i obračunu zbog njegovih “nacionalnih stavova”. Stevandić je naglasio da je postupak protiv Nešića neodvojiv od njegove politike.

S druge strane, opozicioni zastupnik Nebojša Vukanović optužio je predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika za “montiranje procesa”. Prema Vukanoviću, Dodik koristi pravosudne institucije kako bi neutralisao političke protivnike i dodatno kontrolisao vlast u Srpskoj.

Reagovali su i sa druge strane Drine, odnosno Miloš Vučević, predsjednik Vlade Srbije, koji je ocijenio kako ovaj događaj pridonosi osjećaju nesigurnosti i nemira za srpski narod u BiH.

Inače, upravo su nezavisni mediji pisali o vezama Nešića i SNS Aleksandra Vučića, odnosno da je aktuelni ministar bezbjednosti svoju snagu crpio iz veza sa prvim čovjekom Srbije, a tome su doprinosile i informacije sa terena odnosno rapidan pad DNS-a od kako je upravo Nešić psotao predsjednik ove stranke nakon preuzimanja nekada jedne od najjačih političkih stranaka u Srpskoj.

Još dok je bio samo predsednik Demokratskog narodnog saveza, u jesen 2022, Nešić se, kao jedini političar iz RS, u toku “Vinske vizije Otvorenog Balkana” sastao sa Vučićem, a toj manifestaciji, na primjer, nije prisustvovao Milorad Dodik.

Na prošlogodišnjim republičkim i lokalnim izborima Nešić je, kao državljanin Srbije, iskoristio svoje biračko pravo u Novom Sadu, a nakon toga se pridružio slavlju naprednjaka u njihovoj centrali u Beogradu.

Imovinsko stanje Nenada Nešića

Hapšenje Nešića ponovo je skrenulo pažnju na imovinsko stanje visokih zvaničnika. Nešić je u prijavama naveo milionsku imovinu, uključujući nekretnine, luksuzne automobile i značajne iznose na bankovnim računima. Njegova imovina godinama izaziva kontroverze, jer se postavlja pitanje kako je zvaničnik s javnim primanjima uspio akumulirati tolika sredstva.

Istraga o njegovom imovinskom stanju otkrila je i vlasništvo nad nekretninama u vrijednosti od nekoliko miliona maraka, uključujući luksuzne vile i apartmane. Pored toga, spekuliše se da značajan dio njegove imovine nije prijavljen, što dodatno pojačava sumnje o nezakonitim radnjama.

Kako se navodi u imovinskom kartonu koji je objavljen na CIN-u, Nenad Nešić posjeduje sljedeće:

1. kuća i zemljište u Sarajevu – 403 m2,
2. kuću s dvorištem u Istočnom Sarajevu – 45.003 m2 (vlasništvo s još tri osobe),
3. stan u Budvi – 56 m2,
4. stan u Novom Sadu – 98 m2 (vlasništvo sa suprugom),
5. kuća sa dvorištem u Novom Sadu – 117 m2 (vlasništvo sa suprugom),
6. dva stana u Tivatu – 182,46 m2 i 163,55 m2,
7. dvije garaže u Tivatu od po 13 m2.
8. Njegova supruga ima zemljište u Srbiji od – 10.000 m2, dok njegov brat Predrag ima stan u Herceg Novom – 57 m2, garaža u Herceg Novom, zemljišta u Sarajevu od 732 m2 i 572 m2, zemljišta u Istočnoj Ilidži od 4.689 m2 i 5.586 m2 (vlasništvo dijeli s još jednom osobom), zemljište u Istočnom Novom Sarajevu – 2.389 m2 i poslovni prostor u Istočnom Novom Sarajevu – 24 m2.

Kada je riječ o kompanijama, spominju se tri trgovine na malo: N-Group d.o.o. u kojoj je direktorica njegova supruga, N Trade d.o.o. u vlasništvu njegovog brata i DAR – Company u vlasništvu oca.

Šira slika i politički kontekst

Hapšenje Nešića dolazi u trenutku kada pravosudne institucije BiH pokušavaju pokazati ozbiljnost u borbi protiv korupcije. Ipak, mnogi skeptici smatraju da se radi o politički motivisanom procesu, jer su slični slučajevi protiv drugih zvaničnika često završavali oslobađajućim presudama ili zastarom.

Dok jedni vide ovo kao priliku za jačanje vladavine prava, drugi smatraju da je pravosuđe u BiH previše zavisno od političkih uticaja. Hapšenje Nenada Nešića tako je postalo simbol širih problema u zemlji, gdje granica između pravde i politike ostaje nejasna.

Hoće li ovaj slučaj donijeti konkretne promjene u borbi protiv korupcije ili će ostati tek još jedan u nizu političkih procesa, zavisi od transparentnosti pravosudnog sistema i njegove sposobnosti da se odupre pritiscima.

Dejan Rakita/GERILA