U Republici Srpskoj obavezna je verifikacija ili kontrola proivtpožarnih aparata, tlakomjera i vaga za mjerenje kilaže, ali ne i kontrola dječijih inkubatora, EKG uređaja, respiratora i drugih jasno naznačenih medicinskih uređaja koji spašavaju ljudske živote. Iz Ministarstva zdravlja i UKC-a RS ne žele da odgovore na pitanja o ovom problemu
Istovremeno Zakon o mjeriteljstvu BiH strogo je naveo koji medicinski uređaji podliježu obaveznoj verifikaciji sa drastičnim kaznama za nedogovorne institucije i njihove rukovodioce.
Međutim, u zemlji uništenih institucija, moralnih i svakih drugih vrijednosti, zemlji afera i korupcije sasvim je normalno da imamo i neusklađene zakone koji se poštuju tek toliko da ne ugrožavaju vlast. U skladu sa tim, možda ne treba ni da nas čudi što smo u samom vrhu država koje imaju najveću stopu smrtnosti kada je aktuelna pandemija u pitanju.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Zakon o mjeriteljstvu BiH jasno nalaže da se medicinski uređaji i to inkubatori za bebe, mašine za anesteziju, dijalizni aparati, EKG uređaji, pacijent monitori, defibrilatori, respiratori, infuzomati, perfuzori, terapeutski ultrazvuci i mjerila krvnog pritiska, moraju jednom godišnje verifikovati u ovlaštenoj laboratoriji, u protivnom zaprećene su kazne, od novčanih do zatvorskih.
Istovremeno, u Republici Srpskoj postoji Zakon o standardizaciji i metrologiji u kojem se ne navodi ni slovo o verifikaciji medicinskih uređaja izuzev mjerača pritiska i vaga za mjerenje kilaže?!
U skladu sa zakonom u Republici Srpskoj ne postoji ni ustanova koja bi se bavila verifikacijom, već je sve ostavljeno na volju nadležnim zdravstvenim ustanovama.
Problem naravno nastane onog trenutka kada dođe do tragedije, kao ona koja se nedavno dogodila u Sarajevu, tokom rutinske operacije dvoipogodišnje djevojčice, ali tada je nažalost kasno.
Tragom ove priče Gerila je utvrdila da se ni u zdravstvenim ustanovama u Republici Srpskoj, među kojima je i ona najveća- Univerzitetsko klinički centar Republike Srpske medicinski aparati koji spašavaju ljudske živote uopšte ne verifukuju. Da apsurd bude još veći, sve je to u skladu sa pomenutim zakonom.
Liječenje pacijenata na neverifikovanim medicinskim uređajima je najblaže rečeno neetično.
Uređaji u UKC RS nisu verifikovani
Zakon o mjeriteljstvu BiH je još od 2014. godine jasno propisao koji se medicinski aparati moraju verifikovati jednom godišnje, a to su inkubatori za bebe, mašine za anesteziju, dijalizni aparati, EKG uređaji, pacijent monitori, defibrilatori, respiratori, infuzomati, perfuzori, terapeutski ultrazvuci i mjerila krvnog pritiska.
Nijedan od ovih medicinskih aparata koji su svakodnevno u funkciji u UKC Republike Srpske nije verifikovan od strane jedine ovlaštene laboratorije za mjerenja u BiH- Verlaba.
“Kao mjeriteljska laboratorija, imenovana od strane Instituta za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine, za pružanje usluga ispitivanja i verifikacije mjerila u zdravstvu u oblasti medicinskih instrumenata sa funkcijom mjerenja, te kao akreditovana laboratorija po međunarodnom ISO 17020 standardu, od strane Instituta za akreditovanje Bosne i Hercegovine (BATA), za ispitivanje medicinskih uređaja sa funkcijom mjerenja, možemo da Vas obavijestimo da u našoj bazi zaključno sa 18.11.2021. godine nemamo zavedene aparate iz Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske, što implicira da medicinska oprema koja se nalazi u navedenoj ustanovi nema važeću zakonsku verifikaciju u skladu sa zakonskim propisima i Pravilnicima o tehničkim i mjeriteljskim zahtjevima za respiratore i anesteziološke mašine”, navodi se u odgovoru Verlaba.
Objasnili su kako su stupanjem na snagu podzakonskih akata objavljenih u Službenom glasniku BiH br. 75/14, deset različitih medicinskih uređaja sa funkcijom mjerenja postali dio zakonskog mjeriteljstva BiH. “Ti uređaji su: EKG uređaji, pacijent monitori, defibrilatori, respiratori, anesteziološke mašine, inkubatori za bebe, infuzomati, perfuzori, dijalizni aparati, terapeutski ultrazvuci i mjerila krvnog pritiska”, pojasnili su iz Verlaba.
Ne samo da se navedeni medicinski uređaji u skladu sa Zakonom moraju jedanput godišnje verifikovati od strane imenovane laboratorije Instituta za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine, već se u suprotnom uopšte ne smiju koristiti.
Na naš upit upravi UKC-a nismo dobili nikakav odgovor, a na telefon se ne javlja ni direktor UKC-a RS Vlado Đajić.
“Neverifikovani uređaji su neispravni uređaji”
U skladu sa Zakonom o mjeriteljstvu BiH (Službeni glasnik BiH broj 19/01), navedeno je da se mjerilo iz zakonskog mjeriteljstva BiH koje nije verifikovano ne smije upotrebljavati– jer se smatra neispravnim.
“U slučaju korištenja neverifikovanih mjerila, što je u slučaju medicinskih uređaja naročito neetično, te može biti kobno po pacijente, takođe su propisane i kazne, od novčanih za odgovorno lice i osobu koja upotrebljavaju mjerilo, zatim privremeno oduzimanje mjerila ili čak i privremeno zatvaranje pravnog subjekta, a što je definisano članovima 45. – 47. istog zakona” ističu iz Verlaba.
Korištenje neverifikovane medicinske opreme nad pacijentima smatra se obilježjem teškog krivičnog djela nesavjesnog liječenja u skladu sa članovima 197 i 199 KZ RS.
Kako bi se izbjegle sve nedoumice u konkretnom slučaju UKC Republike Srpske je bio taj koji je bio dužan podnijeti zahtjev za prvu redovnu zakonsku verifikaciju medicinskih uređaja sa liste.
RZ SM: “Odluka o verifikaciji je nezakonita”
Republika Srpska ima svoje zakone koji u konkretnom slučaju aminuju da se medicinski aparati ne moraju verifikovati, odnosno da se o njihovom radu brinu isključivo i samo zdravstvene ustanove?!
U skladu sa temom našeg istraživanja uputili smo brojna pitanja Zavodu za standardizaciju i metrologiju Republike Srpske i dobili između ostalih i odgovor da ono što se u BiH smatra uređajima zakonske metrologije, to u Srpskoj ne važi.
“Poštovani, u vezi Vaše e-pošte, kojom tražite pristup nekoliko različitih informacija u vezi ovlaštenih laboratorija za verifikaciju medicinskih uređaja, zakona, izvršenih verifikacija medicinskih aparata u UKC Republike Srpske tj. defibrilatora, EKG uređaja, terapeutskih ultrazvuka, anestezioloških mašina, infuzomata, perfuzora, respiratora, dijaliznih aparata, neonatalnih i pedijatrijskih inkubatora i pacijent monitora, želimo Vas obavijestiti o sljedećem:
Nadležna institucija za oblast zakonske metrologije u Republici Srpskoj je Republički zavod za standardizaciju i metrologiju (u daljem tekstu: Zavod). Nadležnosti Zavoda propisane su članom 49. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 115/18) i Zakonom o metrologiji u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 33/16 i 18/20).
Mjerila zakonske metrologije u Republici Srpskoj propisana su Pravilnikom o vrstama mjerila za koja je obavezna verifikacija („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 129/20).
Pošto gore navedeni uređaji nisu mjerila zakonske metrologije u Republici Srpskoj, isti uređaji ne mogu biti verifikovani i ne mogu imati važeće verifikacione oznake (republičke žigove), pa samim tim niko ne može biti ovlašćen, nijedna laboratorija, od strane Zavoda za poslove verifikacije istih uređaja u skladu sa Zakonom o metrologiji u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 33/16 i 18/20)” navodi se u odgovoru Gerili koji je potpisao Simo Babić v.d. direktora Republičkog zavoda za standardizaciju i metrologiju
Ujedno dodaje kako je što se tiče nivoa BiH, “Institut za metrologiju Bosne i Hercegovine, odnosno direktor Instituta Zijad Džemić 2014. godine, nezakonito proglasio navedene uređaje kao mjerila zakonske metrologije”.
Ističu da je to urađeno bez saglasnosti iz Republike Srpske i Savjeta za metrologiju BiH, kao što je “bez saglasnosti i nelegalno imenovao Verlab laboratoriju da vrši verifikaciju navedenih uređaja, suprotno članu 4, stav 6. Zakona o metrologiji BiH”.
“S obzirom da gore navedeni uređaji nisu mjerila zakonske metrologije u Republici Srpskoj, Zavod nije dužan, ne vodi evidenciju i nema podatke da li je Univerzitetsko klinički centar Republike Srpske vršio „verifikaciju“ istih uređaja. Navedene uređaje zdravstvene ustanove su dužne držati u ispravnom stanju i vršiti održavanja i servisiranja u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, ali nisu dužne vršiti verifikaciju istih. U skladu sa Zakonom zdravstvene ustanove u Republici Srpskoj imaju obavezu verifikovati samo mjerila krvnog pritiska i vage za mjerenje mase pacijenata” zaključili su iz Zavoda za standardizaciju i metrologiju Republike Srpske.
Na sljedećim linkovima možete pronaći obrazovana i ovlašćena tijela u Republici Srpskoj koja mogu da rade pregled i verifikaciju navedenih mjerila.
Za informacije o ovoj temi smo se obratili i Ministarstvu zdravlja Republike Srpske, međutim, nisu htjeli da nam odgovore na upit.
Sandić: U izradi krivična prijava protiv odgovornih
Dario Sandić, advokat iz Banjaluke ističe za Gerilu da Bosna i Hercegovine poredstavlja pravi mali poligon za malverzacije, kriminal, ali sada i za eksprimente nad ljudima.
“Naime, kod situacije pandemije, afera respiratora, poljske bolnice, hapšenjem direktora instituta za zdravlje, malverzacija sa medicinskom opremom, dolazi nam još jedna situacija gdje je opet medicinski sektor u pitanju. I to u trenutku kada imamo najviše umrlih od korone na milion stanovnika”, naveo je Sandić.
Za banjalučkog advokata je odavno jasno da su zakonske regulative u BiH neusklađene, ali se ujedno pita gdje je u svemu tome medicinska etika i briga za pacijente, odnosno građane.
“Mi trenutno i ne znamo da li su medicinski aparati (EKG uređaji, defibrilatori, respiratori, inkubatori i drugi) uopšte verifikovani od strane bilo koga, odnosno da imaju potvrdu da rade ispravno kako god ko to zvao. Vidimo da se Zavod za standardizaciju i metrologiju RS striktno pridržava zakona i kaže da po propisima Republika Srpska nema obavezu verifikacije ovih uređaja” istakao je Sandić.
Ujedno je postavio i pitanje da li je zaista normalno da se aparati od kojih zavise životi ljudi nisu kontrolisani radi utvrđivanja njihove ispravnosti i da takva obaveza uopšte ne postoji, a postoji obaveza verifikacije protivpožarnih aparata svake godine, tlakomjera itd?
“Ne mogu se oteti utisku da u sektoru zdravstva ništa ne valja. Ali baš ništa. Opet, ne mogu da vjerujem da ljudi koji provedu pola života u učenju, edukaciji, specijalizaciji, koji posvete život spasavanju života drugih, olako prelaze preko ovakvih stvari” kaže Sandić.
Banjalučki advokat je najavio da će nakon što prikupi informacije, najvjverovatnije podnijeti i krivičnu prijavu za utvrđivanje odgovornosti nadležnih zbog nepostojanja verifikacije medicinskih aparata u Republici Srpskoj koji su od vitalnog značaja za živote pacijenata.
“Neusaglašenost zakonskih propisa nije opravdanje za nemar i ugrožavanje života”, zaključio je Sandić.
Stanić: Reagovati pod hitno
Slobodan Stanić, bivši ministar zdravlja Republike Srpske i predsjednik odbora za zdravstvo SDS-a istakao je da bi nadležne inspekcije pod hitno morale reagovati u konkretnom slučaju, kako prema zdravstvenim institucijama, tako i prema odgovornima.
“U Republici Srpskoj je većina bolnica sertifikovana, među kojima je i UKC Republike Srpske. Kako su sertifikovane, ako medicinski uređaji uopšte nisu verifikovani”, upitao je Stanić.
On je posebno istekao da bi zbog neverifikovanih medicinskih uređaja UKC RS mogao da se suoči sa gubitkom sudskih sporova.
“U slučaju bilo kakvih loših ishoda po pacijenta, čak i da u konkretnom slučaju nije medicinski uređaj uzrokovao tako nešto, moguće su tužbe koje će zbog neverifikovanih medicinskih uređaja dovoditi do gubitka ovih sporova na štetu UKC Republike Srpske”, objasnio je Stanić za Gerilu.
