Od Lopara preko Ozrena, Prijedora, do Jezera, Šipova i Mrkonjića. Negdje su u toku geološka istraživanja negdje se već uveliko kopa i odvozi ruda iz Republike Srpske. Najmoćniji čovjek u Republici Srpskoj Milorad Dodik rekao je kako je procjenjena vrijednost rudnih bogatstava u Republici Srpskoj oko 15 milijardi evra. On to dovodi u vezu sa pitanjem državne imovine.
Republika Srpska kao neistraženo područje zanimljiva je stranim kompanijama. To su u razgovoru za Gerila info potvrdili i direktor kompanije Likos ali i ministar rudarstva i energetike Republike Srpske. Da li je zbog svega toga usvojen i nacrt zakona koji predviđa da se prilikom dodjele budućih koncesija ništa ne pitaju lokalne zajednice, pravo je pitanje.
U opštini Jezero geološka istraživanja tla koja provodi kompanija Likos aktuelna su dvije godine. Načelnica te opštine Snježana Ružićić, inače član SNSD, jedan je od najvećih zagovornika istraživanja u ovom dijelu Republike Srpske. Protiv istraživanja su u više navrata održani protesti građana, protiv su bili i odbornci skupštine opštine koji su istraživanja zaustavili prvo u oktobru 2022. godine. Posljednja odluka skupštine opštine a koja je i dalje aktuelna je s kraja prošle godine. I tada su odbornici jednoglasno bili protiv nastavka istraživanja u Jezeru.
“U nas ovakva lijepa priroda. Mi mještani nismo za to da se rudarenje vrši, nikako“, kaže, za Gerila info, Mira Dereta iz Jezera.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Načelnica te opštine je u više navrata u medijskim nastupima, čak i na televizijama koje su pod kontrolom vlasti Aleksandra Vučića u Beogradu promovisala geološka istraživanja a aktiviste koji se tome protive nazivala organizacijama koje se protive državnom aparatu i ne poštuju odluke vlasti. Aktiviste, ne samo u Jezeru već i u drugim mjestima gdje strane kompanije pokazuju interes, na različite načine pokušavaju da diskredituju domaći mediji od velikih tv kuća do malih portala koji promovišu istraživanja. Naši izvori iz ove opštine svjedoče da odluku odbornika da glasaju protiv istraživanja nisu promijenila ni otvorena lobiranja opštinskog rukovodstva.
Mira Dereta iz Jezera jedna je od onih koje su javno protiv mogućnosti da na brdu iznad opštine bude otvoren rudnik. Sumnja se da u zemlji ima zlata, to su potvrdili i iz kompanije Likos. Dereta kaže da je većina stanovnika protiv istraživanja što su pokazali i protesti ali da se ljudi boje.
“Nemaju hrabrosti, ne smiju, prijeti im se da će ostati bez posla, rade svašta samo da bi narod utišali“, kaže Mira Dereta.
Naša ekipa nije uspjela da stupi u kontakt sa nečalnicom opštine Jezero Snježanom Ružičić. Nije odgovorila na telefonski poziv a za vrijeme naše posjete Jezeru nije bila u opštini.
I u opštini Šipovo od Jezera udaljenoj desetak minuta vožnje slična priča. Načelnik opštine Milan Kovač, takođe kadar SNSD-a, u dva navrata je dozvolu za geološka istraživanja stavljao na dnevni red lokalne skupštine ali oba puta za takvu odluku nije bilo dovoljno glasova. Za dozvolu nisu bili ni odbornici SNSD-a.
Milan Plavšić je kao odbornik SNSD godinama predsjedavao skupštinom opštine Šipovo. Namjeru da se u ovoj opštini vrše istraživanja a potencijalno otvara rudnik oštro je napadao. Više nije član SNSD-a ali ni predsjednik skupštine opštine. Svjedoči kako je u posljednjih godinu dana od strane medija pod kontrolom režima i različitih interesa okarakterisan kao izdajnik i strani plaćenik. Što je pogotovo apsurdno.
“Ono što mogu da kažem na bazi iskustava koja su imale opštine slične nama da gdje god su vršena istraživanja i ne daj bože iskopavanja došlo je do naglog zagadjenja životne sredine. A kod nas je slijevno područje, imamo osam rijeka i riječica i sve završavaju u rijeci Plivi koja ide kroz Jajce i dalje ulijeva se u Vrbas i u Banjaluku“, kaže Milan Plavšić.
Đokić: Radimo u interesu Republike Srpske!
Ministar rudarstva i energetike Petar Đokić najčešće je pominjana ličnost u svim pričama o geološkim istraživanjima. Naši sagovornici ga uglavnom pominju u negativnom kontekstu kao nekoga ko protiv interesa stanovništva izlazi u susret stranim kompanijama i krupnom kapitalu. Đokić kaže da treba razlikovati istraživanja od rudarenja i tvrdi da od istraživanja niko ne može imati nikakvu štetu.
“Zašto bi mi bježali od toga da te resurse koristimo? Na čemu je nastao Prijedor? na čemu je nastao Ugljevik? Od rude i od nje živi Ugljevik i čitav taj kraj“, kaže ministar energetike i rudarstva Petar Đokić.
Đokić sumnja da su pobune protiv istraživanja podstaknute rivalskim kompanijama koje žele da uđu na tržište Republike Srpske. Na ključno pitanje zašto Republika Srpska koja ima geološki zavod sama ne vrši geološka istraživanja ima odgovor.
“To su jako skupi zahtjevi i mi nemamo novca za to. Naravno mi nećemo ići protiv svog naroda mi to nismo nikada činili“, kaže Petar Đokić.
Njegovi odgovori ne iznenađuju odbornika Milana Plavšića.
“Ne iznenađuje me takav odgovor ministra Đokića, ja sam sedam godina bio predsjednik lokalnog parlamenta i imao sam dvije tematske sjednice u vezi životne sredine i gospodinu Đokiću sam slao na desetine poziva, urgencija, stavova skupštine, naroda. On niti na jedan nije odgovorio, radio je sve suprotno stavovima odbornika i stanovnika nase opstine tako da opravdano tvrdim da se njegovoj ni jednoj ne moze vjerovati”, kaže Milan Plavšić odbornik u skupštini opštine Šipovo.
U Jezeru nemaju prevelika očekivanja kada je vlast u pitanju.
“Oni hoće velike pare da zgrnu a narod da se iseljava. Ja sam napravila kuću prije desetak godina i znači moramo bježati odavde. Mi kao narod fino živimo“, kaže Mira Dereta iz Jezera
Dereta ne vjeruje u izjave političara da će istraživanja i eventualno otvaranje rudnika koristiti narodu i Republici Srpskoj.
“To narod će odlučiti a neće niko drugi jer nije to njihova svojina to je naše, ovo je naše i mi svoje ne damo”, kaže Mira Dereta iz Jezera.
Novi zakon oduzima lokalnim zajednicama pravo odlučivanja!
Koliko će narod da odluči čak i kada su odbornic u nekoj opštini jednoglasni veliko je pitanje nakon usvajnaj nacrta zakona o geološkim istraživanjima kojim mišljenje lokalne zajednice postaje nebitno. O svemu će ukoliko nacrt postane zakon odlučivati Vlada. Opozicioni članovi skupštinskog odbora za zaštitu životne sredine najavljuju rasprave ali njihova snaga je upitna.
Generalni direktor kompanije Likos Balkans čije kćerke firme provode geološka istraživanja u Republici Srpskoj, Miloš Bošnjaković za Gerila info uvjerava kako nikakva opasnost po životnu sredinu i lokalne zajednice ne postoji. Kaže da se istraživanja vrše u tri faze i da nema nikakvog zagađivanja.
“Svaka država boga moli da dođu ljudi da vrše istraživanja i da pokažu šta to ima, nećemo pričati o eksploataciji. U Mrkonjiću smo otišli a onda smo otišli do Jezera gdje se pokazalo da ima zlata, znači odveli su nas tragovi”, rekao je za Gerila info Miloš Bošnjaković
On je za gerila info rekao i da je kompanija koju predstavlja do sada na istraživanja u Republici Srpskoj i BiH potrošila oko 15 miliona maraka. Logično je da se nada pronalsaku rudnog bogatstva.Jasno je da su u pitanju ogromne pare. Jasno je i da građani mjesta u koja su se zagledale megakompanije ne vjeruju vlastima. Jasno je i da pojedini lokalni političari uz podršku kvazimedija lobiraju za istraživanja iako za to ne dobijaju podršku svojih lokalnih parlamenata. Jasno je i da je veliko pitanje na kom mjestu je u čitavoj priči interes naroda i građana Republike Srpske u odnosu na interese pojedinaca. U ovo posljednje nas je, ako ništa drugo, uvjerilo vrijeme.
GERILA info
