Danas je Ured za kontrolu imovine stranaca (OFAC) Ministarstva finansija SAD sankcionisao mrežu koju čine dva pojedinca i sedam subjekata koji predstavljaju glavne izvore prihoda predsjednika Republike Srpske (RS), Milorada Dodika (Dodik) koji je pod sankcijama SAD, i njegove porodice, navedeno je u saopštenju.
U saopštenju koje je u popodnevnim časovima objavila i ambasada Sjedinjenih država, navodi se da je Milorad Dodik svoj službeni položaj koristio za lično bogaćenje kroz kompanije povezane s njim i Igorom Dodikom. Dodaju i da su na primjer, tokom 2024. godine, Igor i Milorad Dodik iskoristili kontrolu koju imaju nad visokim funkcionerima u vlasti Bosne i Hercegovine (BiH) za manipulisanje izradom državnog budžeta BiH kako bi se ugovor na državnom nivou mogao dodijeliti kompaniji Prointer ITSS d.o.o. Banja Luka Clan Infinity International Group — subjektu koji je u pomenutoj mreži—mimo konkurentskog procesa.
“Sjedinjene Države osuđuju Dodikova kontinuirana nastojanja da ugrozi institucije koje osiguravaju mir i stabilnost u Bosni i Hercegovini i regionu”, rekao je podsekretar Ministarstva finansija za terorizam i finansijske obavještajne poslove Brian E. Nelson. “Nastavićemo razotkrivati prevarantske šeme koje Dodiku i njegovoj porodici omogućavaju iskorištavanje sopstvenog naroda za ličnu korist.“, navodi se u saopštenju.
Razlozi
U Ministarstvu finansija SAD-a dodaju i da “Dodik ne samo da pljačka građane Bosne i Hercegovine svojim koruptivnim ponašanjem, već ugrožava i njihovu sigurnost i bezbjednost svojim stalnim prijetnjama da će nastaviti s otcjepljenjem RS od BiH. Dodikova nedavna objava službene odluke da predloži “razdruživanje” RS od BiH nastavak je očiglednog antidaytonskog djelovanja (DPA) i prijetnja je miru i stabilnosti regije. Svojom korupcijom i secesionističkom retorikom, Dodik nastavlja potkopavati institucije BiH i bogatiti svoju porodicu na račun naroda, dodatno ugrožavajući budućnost BiH u evroatlantskim institucijama”.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Sjedinjene Države podsjećaju i da su sankcionisale Dodika 5. januara 2022. godine u skladu s Izvršnom uredbom (E.O.) 14033 zbog odgovornosti za ili saučesništvo, zbog direktnog ili indirektnog učešća, zbog kršenja ili aktivnosti koji predstavljaju smetnju ili prijetnju provedbi Daytonskog mirovnog sporazuma, kao i zbog koruptivnog djelovanja.
Sjedinjene Države su i prije toga uvrstile Dodika na listu sankcionisanih lica sedamnaestog jula 2017. godine u skladu sa Izvršnom uredbom 13304, zbog opstrukcije ili prijetnje opstruisanjem DPA. Dodatno, Sjedinjene Države sankcionisale su Dodikovu odraslu djecu, Igora i Goricu Dodik, 20. oktobra 2023. godine u skladu s Izvršnom uredbom 14033 za materijalno pomaganje, sponzoriranje ili pružanje finansijske, materijalne ili tehnološke potpore za, ili roba ili usluga za ili kao podršku Dodiku, licu čija su imovina i pravo na imovinu blokirani prema Izvršnoj uredbi 14033.
Dodikova porodična mreža podrške i povezanost sa tenderima za javne nabavke
Kako navode, Dodik je iskoristio svoj službeni položaj kako bi ugovore sa Vladom RS usmjerio na mrežu privatnih kompanija koje on i Igor nadziru, kao i da Igor kontroliše mnoge kompanije u ovoj mreži, a prikriva svoju ličnu povezanost s tim kompanijama oslanjajući se na različite nominalne vlasnike i direktore.
“Infinity International Group d.o.o. Banja Luka (Infinity) je holding kompanija u BiH koja direktno ili indirektno posjeduje ili je većinski vlasnik još najmanje pet kompanija sa sjedištem u BiH: Prointer ITSS d.o.o. Banja Luka Clan Infinity International Group (Prointer), Kaldera Company EI PGP d.o.o. (Kaldera), Infinity Media d.o.o. (Infinity Media), K-2 Audio Services Banja Luka d.o.o. (K-2), te Una World Network d.o.o. (Una).
Dodatno, Sirius 2010 d.o.o. Banja Luka (Sirius) je informatička kompanija koja posluje unutar mreže porodice Dodik. Uz Prointer i Kalderu, Sirius je u BiH dobro poznat po unosnim ugovorima sa vladom. Prointer i Sirius zajedno pružaju robe i usluge iz domena informacionih tehnologija (IT) organizacijama unutar vlasti na nivou RS i BiH, dok Kaldera primarno pruža usluge u sektoru inženjerstva”, dodaju u saopštenju.
Napominju i da je u slučaju mnogih od navedenih subjekata Igor Dodik često, iz sjene, uključen u poslovanje, te da je, na primjer, u aprilu 2024. godine, tadašnji direktor Siriusa podnio ostavku, a Igor je učestvovao u zapošljavanju zamjene.
“Igor je bio u konačnici odgovoran za osiguravanje da svaka kompanija — uključujući Prointer, Sirius i Kalderu — izvrši plaćanja kako bi ispunila svoje finansijske obveze. Dodatno, Igor je odobrio plan podmirenja Kalderinog duga kod lokalne banke, a odmah potom zaključen je zajam između Prointera i Kaldere. Igor je takođe učestvovao u organizaciji sastanka na kojem je razgovarao o novim ugovorima sa svojim saradnicima i generalnim direktorom Prointera.
S tim u vezi, ova Dodikova mreža često vrši prestruktuiranje korporativnog vlasništva kako bi sakrila upletenost porodice u kompanije i izbjegla sankcije. Primjerice, Prointer je preuzeo vlasništvo nad Alternativnom televizijom d.o.o. (ATV) 2021. godine, ali je brzo prenio vlasništvo na Infinity Media i K-2 nakon što je OFAC sankcionisao ATV 5. januara 2022. godine u skladu s Izvršnom uredbom 14033, jer je bila u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovala ili navodno djelovala za ili u ime, direktno ili indirektno, Dodika. Početkom 2024. godine K-2 je bio u procesu spajanja s ATV, u okviru kojeg bi K-2 apsorbirao i zadržao svu imovinu ATV, a ATV prestala postojati”, napominju iz SAD-a.
Prema njihovim riječima, iako su Đorđe Đurić i Milenko Čičić na vlasničkim, odnosno upravljačkim pozicijama u ovoj mreži, Igor Dodik u konačnici usmjerava finansijske odluke za kompanije unutar mreže, uključujući Prointer i Kalderu, a za poslovne odluke potrebno je Igorovo odobrenje.
“Đurić, kao primarni vlasnik Infinityja i njegovih podružnica, bliski je Igorov saradnik koji mu često pomaže u finansijskim poslovima. Na primjer, Đurić i Igor namjerno su preduzeli korake kako bi prikrili svoju upletenost u offshore bankovni račun i subjekt koje su zajednički kontrolisali, vjerojatno omogućivši Igoru da prebaci milione eura u inostranstvo. Čičić je generalni direktor Kaldere. U tom su svojstvu Čičić i generalni direktor Prointera izvještavali Igora o poslovanju Kaldere i Prointera. Osim toga, jednom je prilikom Čičić zastupao Igora na sastanku s nekim od Igorovih poslovnih partnera te je u Igorovo ime obavio niz finansijskih transakcija prema tim istim poslovnim partnerima. Važno je napomenuti da “Milenko Čičić” koji je danas sankcionisan nije ista osoba kao “Milenko Čičić” koji je bio jedini vlasnik Kaldere do njezine prodaje Prointeru krajem decembra 2019. godine”, navedeno je u saopštenju.
Prointer, Kaldera, Sirius i Čičić sankcionišu se u skladu s Izvršnom uredbom 14033 jer su u vlasništvu ili pod kontrolom, ili su djelovali ili navodno djelovali za ili u ime, direktno ili indirektno, Igora, lica čija imovina i pravo na imovinu su blokirani u skladu sa Izvršnom uredbom 14033.
Đurić se sankcioniše u skladu sa Izvršnom uredbom 14033 zbog materijalne pomoći, sponzorisanja ili pružanja finansijske, materijalne ili tehnološke podrške za, ili roba ili usluga za ili kao podršku, Igoru.
Infinity se sankcioniše u skladu sa Izvršnom uredbom 14033 jer je u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovao ili navodno djelovao za ili u ime, direktno ili indirektno, Đurića, lica čija imovina i pravo na imovinu su blokirani u skladu sa Izvršnom uredbom 14033.
Infinity Media se sankcioniše u skladu sa Izvršnom uredbom 14033 jer je u vlasništvu ili pod kontrolom, ili je djelovao ili navodno djelovao za ili u ime, direktno ili indirektno, Infinity, lica čija imovina i pravo na imovinu su blokirani u skladu sa Izvršnom uredbom 14033.
K-2 i Una se sankcionišu u skladu sa Izvršnom uredbom 14033 jer su u vlasništvu ili pod kontrolom, ili su djelovali ili navodno djelovali za ili u ime, direktno ili indirektno, Infinity Media, lica čija imovina i pravo na imovinu su blokirani u skladu sa Izvršnom uredbom 14033.
Posljedice sankcija
Posljedično današnjoj mjeri, sva imovina i pravo na imovinu gore navedenih sankcionisanih lica, a koja se nalazi u SAD ili je u posjedu ili pod kontrolom državljana SAD blokirana je i mora biti prijavljena OFAC.
Pored toga, sva imovina u vlasništvu direktnom ili indirektnom, pojedinačnom ili zajedničkom, u iznosu od 50 posto ili više jednog ili više blokiranih lica takođe je blokirana. Ukoliko nisu odobrene opštom ili posebnom dozvolom koju izdaje OFAC, ili izuzete, prema propisima OFAC generalno su zabranjene sve transakcije državljana SAD ili unutar (ili u tranzitu kroz) SAD koje uključuju imovinu ili prava na imovinu lica uvrštenih na listu sankcionisanih lica ili na drugi način blokiranih lica.
Pored toga, finansijske institucije i druga lica koja se uključe u određene transakcije ili aktivnosti sa sankcionisanim subjektima i licima i sama mogu biti sankcionisana ili se protiv njih mogu poduzeti odgovarajuće aktivnosti s ciljem provedbe ove odluke. Ove zabrane uključuju davanje doprinosa ili obezbjeđenje finansijskih sredstava, roba ili usluga od strane, prema ili u korist bilo kojeg lica uvrštenog na listu sankcionisanih lica, ili primanje bilo kakve finansijske potpore, roba ili usluga od strane takvog lica.
Snaga i integritet sankcija OFAC ne proističu samo iz sposobnosti OFAC da na SDN listu (listu blokiranih lica) uvrsti i dodaje lica, nego i iz njegove spremnosti da sa SDN liste ukloni određena lica u skladu sa zakonom. Krajnji cilj sankcija nije kažnjavanje, nego pozitivna promjena u ponašanju.
