Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) Republike Srpske kupiće od „Prointera ITSS“ 325 kamera, servere i prateću opremu za snimanje građana koji će sve to, sa uračunatim porezom, platiti više od 527.000 KM, prenosi portal Capital.ba.
U tekstu se dalje ističe da je MUP Republike Srpske, kojim rukovodi ministar Dragan Lukač, raspisao tender za nabavku opreme za sistem video nadzora početkom oktobra prošle godine. Nakon sprovedene procedure nabavke, ugovor sa „Prointerom ITSS“ Banjaluka zaključen je 8. februara i skuplji je za oko 25.000 KM od raspisane nabavke.
Prema tenderskoj dokumentaciji, MUP Republike Srpske će kupiti 204 IP kamere koje, između ostalog, imaju senzor sa progresivnim skeniranjem, auto infracrveni filter za snimanje dan/noć, digitalni zum 16x, podršku za pametne telefone, ugrađenu detekciju pokreta, infracrveno osvjetljenje do 30 metara.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Biće nabavljene i 44 IP kamere koje imaju većinu karakteristika kao i prvobitne, s tim da im je infracrveno osvjetljenje dometa do 100 metara i moći će prepoznavati lica. Na spisku je i 13 IR IP pokretnih kamera koje imaju mogućnost automatskog praćenja pokretnih objekata, s detekcijom lica, mapom vrućih tačaka. Pored ovih, traži se još devet IP pokretnih kamera sličnih karakteristika.
Tu je i 47 kamera za prepoznavanje registarskih oznaka pri brzinama do 200 km/h u dvije saobraćajne trake istovremeno, s tačnošću većom od 95%. Planirana je i nabavka sedam kamera za praćenje saobraćaja u tri trake istovremeno, sa pratećom opremom.
Traži se i jedna IP panoramska više-senzorska kamera, takođe sa infracrvenim filterima i osvjetljenjem do 30 metara, zumom 16x, vidnim uglom horizontalno 180 stepeni, vertikalno minimalno 44 stepena. Biće kupljena i neophodna oprema, serveri sa operativnim sistemima, računari, hard diskovi, monitori za praćenje, upravljanje i kontrolisanje kamera. Nabavka podrazumijeva kupovinu ukupno 325 kamera, 15 servera, tri računara, te ostale opreme.
U MUP-u nisu naveli koja je namjena sistema video nadzora, gdje će kamere biti postavljene i u cilju čega će se vršiti snimanje.
„Prointer ITSS“ će, sa Agencijom Kamir iz Širokog Brijega, instalirati video nadzor na graničnim prelazima i objektima koje koristi Uprava za indirektno oporezivanje (UIO) BiH za šta će im UIO platiti 2,5 miliona KM. Nešto veći iznos, 2,8 miliona KM, ta kompanija će dobiti i za uspostavljanje Nacionalnog centra za upravljanje digitalnim identitetima u RS.
Ukoliko na trenutak ostavimo po strani pravni i finansijski aspekt nabavke opreme za snimanje građana, iako nisu zanemarljivi, i fokus usmjerimo na društveni aspekt, dolazimo do suštine – potrebe za stalnim nadzorom građana radi disciplinovanja i efikasnije kontrole.
Mišel Fuko u svom djelu “Nadzirati i kažnjavati” naglašava da prostorno ograđivanje, kao npr. u kasarnama, logorima, kampovima i slično, nije neophodno za mehanizme disciplinovanja građana. Prostor koji se nadzire može se organizovati i na suptilniji način u kome svaka jedinka ima svoje mjesto. Treba utvrditi ko je prisutan a ko odsutan, znati gdje i kako naći pojedince, prekinuti veze, obezbijediti da se svačije ponašanje u svakom trenutku može nadzirati, procjenjivati i sankcionisati. Radi se o postupcima kojima je svrha upoznavanje, potčinjavanje i korištenje jedinki.
Vlast teži savršeno disciplinovanom društvu u kome kontroliše odnose među ljudima i onemogućava njihovo miješanje koje bi po mišljenju vlasti bilo opasno. Država sa savršenom upravom podrazumijeva strogo kontrolisane gradove, prožete hijerarhijskom strukturom i mehanizmima nadzora, osmatranja, bilježenja u kome vlast vrši vidljivi uticaj na sva pojedinačna tijela. Da bi se to postiglo ne mora se primjenjivati eksplicitna sila, nego implicitne mjere pritiska kao što su mehanizmi disciplinovanja.
Pozivajući se na engleskog filozofa Džeremija Bentama, Fuko koristi mataforu panoptikona, odnosno vrste zatvorske zgrade u kojoj se svi zatvorenici mogu posmatrati u bilo kom trenutku od strane samog jednog čuvara, s tim da zatvorenici ne znaju koga stražar posmatra u kom trenutku. Fizički je nemoguće da jedan stražar istovremeno posmatra sve zatvorenike, ali činjenica da ih čuvar može posmatrati i da ne znaju koja se ćelija posmatra, zatvorenike stavlja u situaciju da se moraju ponašati kao da čuvar baš njih posmatra u svakom trenutku. Sličnu metaforu možemo upotrijebiti i u slučaju nadzora građana video sistemom. Kamere snimaju građane. U svakom trenutku onaj ko sjedi u kontrolnom centru može vidjeti građane, ali građani ne mogu vidjeti ni onog ko ih gleda ni sebe. Građani su objekat informacije, ali nikada subjekat u komunikaciji.
Glavna posljedica panoptikona je indukovanje svijesti u zatvorenicima/građanima o njihovoj stalnoj vidljivosti, čime se obezbjeđuje automatsko funkcionisanje vlasti. Efekti nadzora moraju biti neprekidni. Vlast nastoji da učini nepotrebnim njeno aktuelno izvršenje. Zatvorenici/građani treba da budu u takvom situacionom okruženju vlasti da sami počnu tu situaciju da stvaraju i prenose.
Bentam je postavio princip da vlast treba da bude vidljiva i neprovjerljiva: vidljiva – zatvorenici/građani će neprekidno imati pred očima središnju zatvorsku kulu/kamere odakle ih uhode; neprovjerljiva – zatvorenici/građani nikada ne smiju da znaju da li ih baš u tom trenutku čuvari/kamere posmatraju, ali moraju biti sigurni da je to uvijek moguće.
Panoptikon je ustrojstvo kojim se par “vidjeti-biti vidljiv” razdavaja na svoje činioce: na obodu zatvorske zgrade/na ulicama svi su potpuno vidljivi, ali nikada ne vide; u središnjoj zatvorskoj kuli/kontrolnoj sobi sa snimcima video kamera sve vide, ali nikada nisu vidljivi.
Ovaj sistem proizvodi homogeno dejstvo vlasti. Iz jednog apstraktnog odnosa mehanički se rađa stvarna potčinjenost, tako da nije potrebno pribjeći sredstvima sile da bi se osuđenici/građani prinudili na dobro vladanje. Svijest o mogućnosti stalnog nadzora ih disciplinuje i potčinjava.
Zatvorenici/građani koji podležu potpunoj vidljivosti svjesni su toga i na sebe preuzimaju stege vlasti. Sponatno ih primjenjuju nad samim sobom, u sebe integrišu odnos vlasti u kojem postaju načelo vlastitog potčinjavanja.
Panoptikon smanjuje broj onih koji sprovode vlast, ali povećava broj onih nad kojima se ta vlast vrši. Omogućava da se interveniše u svakom trenutku. Stalna presija djeluje čak i prije nego što se počine prekršaji. Zatvorenici/građani su pod stalnim pritiskom od činjenja prekršaja. Panoptikon u vidu kamera na ulicama disciplinu nameće kao ustrojstvo, kao nacrt suptilnih vidova prisile.
Policijskom aparatu svojstvena je neodređena kontrola koja nastoji da dopre do najsićušnijih elemenata, najprolaznijih pojava u društvenom tijelu. Da bi se takva vlast vršila, ona mora da raspolaže instrumentom stalnog, sveobuhvatnog, sveprisutnog nadzora koji sve čini vidljivim. On treba da bude poput pogleda bez lica koji čitavo društveno tijelo pretvara u perceptivno polje – hiljade očiju raspoređenih svuda, pokretna i uvijek budna pažnja, široka hijerarhizovana mreža.
Prikrivena i mračna strana panoptičkog modela vlasti je razvoj i rasprostiranje disciplinskih mehanizama čija je suština nejednakost i nesimetričnost. On predstavlja tehnički, univerzalno rasprostranjen postupak sprovođenja prinude. Uloga ovog sistema je da uvede nepremostivu asimetričnost i da isključi reciprocitet. Način na koji se disciplina nameće, mehanizmi koje pokreće, neizmjenjiva podjela uloga, potčinjenost jednih a nadređenost drugih, višak vlasti koji je uvijek na jednoj istoj strani čini disciplinski odnos suprotnim ugovorenom odnosu i omogućava da se ovaj drugi sistematično iskrivljuje od trenutka kada mu disciplinski mehanizam postane sadržina, zaključuje Fuko.
Nabavka i postavljanje sistema za video nadzor građana će biti nastavak iskrivljivanja ugovorenih odnosa, još dublja nejednakost i asimetričnost, kao i produbljivanje jaza između potčinjenih (građana) i povlaštenih (vlastodržaca). Kamere će u suštini služiti za kontrolu i disciplinovanje građana kako bi vlastodršci imali miran san.
