Nakon jučerašnjeg saopštenja američke ambasade u Sarajevu u vezi sa pitanjem državne imovine, uslijedile su reakcije iz Republike Srpske. Juče je reagovao predsjednik RS Milorad Dodik, a danas i v.d. predsjednika SDS-a Milan Miličević.
Borba (saopštenjima) za državnu imovinu u BiH se nastavlja. U jučerašnjem saopštenju ambasade Sjedinjenih Američkih Država u BiH ističe se da je stav SAD godinama jasan, dosljedan i nije se mijenjao.
“Državna imovina pripada državi, a za njeno regulisanje potreban je zakon na državnom nivou. To nije stvar mišljenja; to je ustavna i pravna činjenica”, ističe se u saopštenju, i dodaje da prema međunarodnom pravu i ustaljenoj državnoj praksi, samo države posjeduju neophodnu nadležnost za nasljeđivanje prava i obaveza država prethodnica.
“U ovom slučaju, ta država je Bosna i Hercegovina. To je pitanje riješeno Dejtonskim ustavom koji je jasan i nedvosmislen: “Republika Bosna i Hercegovina, čiji će službeni naziv od sada biti ‘Bosna i Hercegovina’, nastaviće svoje pravno postojanje prema međunarodnom pravu kao država.” Prema međunarodnom pravu i ustavnom načelu kontinuiteta, Bosna i Hercegovina je vlasnik sve državne imovine. Takvo ustavno uređenje prihvatila su oba entiteta prihvatanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma, uključujući Aneks 4, Ustav Bosne i Hercegovine. Ustavna nadležnost entiteta podređena je njihovoj obavezi poštivanja Ustava Bosne i Hercegovine”, navodi se u saopštenju.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
U saopštenju američke ambasade ističe se da su ustavno i pravno uređenje u vezi sa državnom imovinom dodatno regulisani zakonima Bosne i Hercegovine prema Sporazumu o pitanjima sukcesije bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz 2001. godine, koji je ratifikovala Parlamentarna skupština BiH.
“Ovim sporazumom, koji je stupio na snagu 2004. godine, precizirano je da su BiH i još četiri zemlje nasljednice koje će naslijediti “pokretnu i nepokretnu državnu imovinu” SFRJ. To nije pitanje nadležnosti, već vlasništva nad imovinom, kao što je bio slučaj u Hrvatskoj, Crnoj Gori, Srbiji i Sloveniji.”
Međutim, kako se ističe u saopštenju, to ne znači da svaki dio imovine koji je pripadao SFRJ treba trajno kontrolisati država BiH.
“Od vitalne je važnosti regulisati upravljanje, a u nekim slučajevima, i vlasništvo nad tom imovinom među različitim nivoima vlasti. Ustavni sud BiH bio je jasan – Parlamentarna skupština BiH ima isključivu nadležnost za to. Valjano rješavanje ovog pitanja donijelo bi ekonomsku korist cijeloj Bosni i Hercegovini jer kompanije i drugi razvojni projekti ne mogu uspjeti ako nemaju jasno, zakonsko pravo vlasništva nad imovinom ili jasne propise o upotrebi iste. Istovremeno, nezakoniti prenos vlasništva nad državnom imovinom od strane bilo kojeg subjekta izlaže primaoca domaćem i, potencijalno, međunarodnom pravnom riziku. Lažne pravne tvrdnje vlasti Republike Srpske i odbijanje bh. parlamentaraca iz Republike Srpske da konstruktivno sarađuju sa svojim kolegama na državnom nivou nepotrebno produljuju rješavanje tog pitanja. Takođe se onemogućuje puno provođenje agende 5+2 koju je definisao OHR, što je preduslov za zatvaranje OHR”, navodi se u saopštenju.
Na kraju ističu da pružaju podršku naporima na usvajanju zakona na državnom nivou kojim bi se regulisalo pitanje državne imovine i kojim bi se konačno riješilo ovo pitanje, te apeluju na sve strane da se konstruktivno angažuju.
Nije trebalo dugo čekati da se Milorad Dodik “konstruktivno angažuje” i reaguje na saopštenje američke ambasade.
“Dokaz da je Republika Srpska u pravu kada ne želi da komunicira s onima koji na najgrublji način skrnave Dejtonski mirovni sporazum je ponovljeni stav Ambasade SAD o imovini”, navodi se u jučerašnjoj objavi na Twitter profilu Milorada Dodika.
Доказ да је Република Српска у праву када не жели да комуницира с онима који на најгрубљи начин скрнаве Дејтонски мировни споразум је поновљени став Амбасаде САД о имовини.
Позивајући се на члан 1 Устава, Амбасада САД га злонамјерно дjелимично цитира.
У том члану се наводи:…
— Милорад Додик (@MiloradDodik) May 15, 2023
Dodik dalje navodi da, pozivajući se na član 1 Ustava, Ambasada SAD ga zlonamjerno djelimično citira.
“U tom članu se navodi: “Republika Bosna i Hercegovina, čije je zvanično ime od sada ‘Bosna i Hercegovina’, nastavlja svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država, sa unutrašnjom strukturom modifikovanom ovim Ustavom i sa postojećim međunarodno priznatim granicama.” Ustav je precizno definisao tu unutrašnju strukturu i kaže: “Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta: Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske.” I tu je sve jasno napisano”, ističe Dodik, dodajući da su pitanje imovine riješili Dejtonski mirovni sporazum i Ustav BiH.
“Sva imovina na teritoriji Republike Srpske pripada isključivo Republici Srpskoj. Кao što i imovina na teritoriji Federacije BiH pripada isključivo Federaciji BiH. O tome neće i ne može biti bilo kakve rasprave. Ukoliko neko želi da razbije BiH, onda je nepoštovanje odredaba Ustava najbolji način. Ambasada SAD u BiH nije ni pozvana niti ovlaštena od bilo koga da tumači Dejtonski mirovni sporazum, a pogotovo ne Ustav BiH, tako da njihovo mišljenje o imovini nije obavezujuće ni za koga. To je obično mlaćenje prazne slame, što bi rekao naš narod”, naglašava Dodik na kraju.
Da ne ispadne da ne prate “trendove” u saopštenjima, danas su regovali i iz opozicije. Milan Miličević, v.d. predsjednika SDS-a, u objavi na Facebook stranici Srpske demokratske stranke ističe da SDS priprema novi dokument koji se zove deklaracija o Zaštiti državne imovine Republike Srpske koja će biti predložena već na prvoj narednoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske.
„Državna imovina BiH se poistovjećuje sa pojmom opštim dobrom u javnoj upotrebi ili javnom imovinom što je pogrešno. Ne može se poistovjetiti opšte dobro u javnoj upotrebi sa državnom imovinom koja je nastala sukcesijom bivše države a koja služi institucijama BiH za njeno funkcionisanje“, ističe Miličević i dodaje da treba racionalno razmišljati o ovom pitanju i da struka i pravnici trebaju dati svoj stav rješavanju ovog pitanja.
„Vode, šume i jezera ne možete identifikovati sa državnom imovinom jer su to opšta dobra u javnoj upotrebi i mnoga od tih dobara su već uknjižena. Pravnici treba da prouče ovo pitanje i da daju rješenja“, istakao je Miličević.
Iz Federacije BiH za sada nema reakcija ni na saopštenje američke ambasade ni na reagovanja iz Republike Srpske.
Inače, pitanje državne imovine u BiH predmet je političkog spora gotovo dvije decenije.
Upravni odbor Savjeta za implementaciju mira u septembru 2004. godine pozvao je vlasti u BiH da pronađu trajno rješenje za pitanje države imovine u BiH. Savjet ministara je u decembru iste godine osnovao Komisiju za državnu imovinu sa zadatkom da izradi kriterijume, propise i nacrt zakona za utvrđivanje državne imovine i njene raspodjele između BiH, entiteta i Brčko Distrikta.
Visoki predstavnik je u martu 2005. godine donio zakone na državnom i entitetskom nivou kojima se privremeno zabranjuje prenos državne imovine kako bi se osiguralo da kašnjenje rješenja pitanja vlasništva nad državnom imovinom ne dovede do prodaje ili opterećenja ove javne imovine.
U martu 2012. godine u Banjaluci je postignut sporazum političkih lidera kojim se predviđa da se sva imovina koja nije neophodna za obavljanje vlasti institucija BiH dodijeli entitetima i nižim nivoima vlasti, da perspektivna vojna imovina bude uknjižena na Ministarstvo odbrane BiH, a sve ostalo da se uknjiži na entitete i opštine.
Ustavni sud BiH je u julu 2012. godine donio presudu da državna imovina pripada BiH, te da Republika Srpska nema nadležnost nad tom imovinom i ne može je prisvojiti.
Republika Srpska je, inače, do sada četiri puta zakonski pokušala da reguliše pitanje državne imovine. Zakon o statusu državne imovine je 2012. oboren na Ustavnom sudu BiH. Pojedini članovi Zakona o poljoprivrednom zemljištu i Zakona o unutrašnjoj plovidbi su ocijenjeni kao neustavni tokom 2020. a isto se desilo i sa dijelovima Zakona o šumama 2021. godine. Sud je svaki put naveo da se radi o isključivoj nadležnosti BiH u regulisanju pitanja državne imovine.
Političke “trzavice” između RS, FBiH i međunarodne zajednice u vezi sa pitanjem državne imovine intenziviraju se krajem 2022. godine kada je Narodna skupština Republike Srpske usvojila po hitnom postupku Zakon o nepokretnoj imovini kojim se uređuje svojina koju koriste subjekti koji vrše tu vlast od potpisivanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH.
Zakon o nepokretnoj imovini usvojen, Nikšić (blago) negoduje. Da li je Govedarica bio u pravu?
Dan nakon što je visoki predstavnik u Bosni i Hercegovini Kristijan Šmit suspendovao Zakon o nepokretnoj imovini koja se koristi za funkcionisanje javne vlasti Republike Srpske, zakon je u februaru ove godine stupio na snagu.
Dan nakon što ga je Šmit suspendovao, Zakon o nepokretnoj imovini Republike Srpske stupio na snagu
Prije nepunih mjesec dana Milorad Dodik je sazvao sastanak zbog pitanja državne imovine, nakon koga su ponovljene davno izrečene a nikada realizovane prijetnje.
Dodik sa koalicionim partnerima plus SDS: “Pitanje imovine nećemo raspravljati u Parlamentu BiH”
Posljednja saopštenja i reakcije na saopštenja, kao i mnogo puta do sada, predstavljaju nastavak pat pozicije ili statusa quo, u zavisnosti kako se percipiraju. Pitanje državne imovine će i dalje nastaviti da opterećuje ne samo političke odnose u BiH, nego uopšte i društvene, sve dok neko ne presječe “Gordijev čvor”. Samo je pitanje na čiju štetu, i sa kakvim posljedicama.
Gerila/DW/Radio Slobodna Evropa
