U suton one velike Jugoslavije grupa mladića iz Sarajeva, poznatija kao Top Lista Nadrealista, proročki je snimala skečeve koji su se, jedan po jedan, obistinjivali pred našim očima.
Posljednji u nizu “realizovanih” je i skeč poznatiji kao “Austrijski fašizam”.
Za one koji ne znaju, radnja ove priče se odvija na nekoj vrsti tržnice na kojoj se prodaju stvari koje se (valjda) ne bi trebale prodavati, poput diploma, građevinskih projekata na kilo, religije (sjetimo se “svježeg islama iz Travnika” ili “tranžiranja “katoličanstva i pravoslavlja”), ali i ideologija i to onih ekstremnih, poput fašizma i nacizma.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Istina, nije mu prvi put da se obistinjuje, ali ovaj posljednji (zasad) je realizovan u produkciji dobrog dijela (O tempora, o mores) sarajevske medijske i političke javnosti a povodom hajke na organizatore “Sarajevo film festivala” a povodom prikazivanjem nekoliko isječaka filma “Heroji Halijarda” autora Radoša Bajića na ovom prestižnom filmskom festivalu.
Javnost, ona sarajevska koja je po količini neznanja i bezkarakternosti jednaka banjalučkoj, okomila se na organizatore 29.izdanja SFF zbog pitanja revizije četničkog pokreta. Podsjećamo, u pitanju je prikazivanje nekoliko scena fima koji se trenutno nalazi u postprodukciji, a premijera se očekuje u septembru u Beogradu.
Prvi među jednakima, populista i zbunjivač javnosti, Dragan Bursać, kojeg javnost BiH na žalost percipira kao ozbiljnog novinara, jedan je od pokretača ove medijske hajke.
“Ljudi, jeste li vi normalni??? Dopustili ste prezentaciju četničke serije i filma na Sarajevo Film Festivalu. Za one koji ne znaju “Heroji Halijarda” je četnička drama Radoša Bajića. Hoću da vjerujem kako je ovo neistina”, napisao je Bursać.
Naglašavamo da Bursać nije bio na “premijeri” tih prikazanih 90 sekundi (kako su naveli organizatori) na SFF, što ga naravno nije spriječilo da napiše ono što on, a na žalost i dobar dio bh javnosti, percipira kao “novinarski tekst”, a što je u suštini samo lični stav jednog neinformisanog populiste. I nije mu prvi put. Koji nužno možda i nije toliko neinformisan u tolikoj mjeri u kolikoj je populista koji u svojim tekstovima ima više uzvičnika nego smislenih tvrdnji, a o činjenicama da i ne govorimo.
Nedugo zatim oglasila se i gradonačelnica Sarajeva Benjamina Karić koja je naglasila da je “Draža Mihailović presuđeni ratni zločinac u Drugom svjetskom ratu kao i Ratko Mladić i Radovan Karadžić tokom agresije 1992-1995. godine te da su pokušaji rehabilitacije Mihailovića i četničkog pokreta u Sarajevu nedopustivi”.
Ona je zatražila ostavku osobe zadužene za dio programa SFF na kojem je prikazano par inserata iz “Heroja Halijarda” faktički ucijenivši organizatore SFF daljom podrškom (čitaj finansiranjem) Grada Sarajeva.
Iz Ministarstva kulture i sporta Kantona Sarajevo su naveli da je “Sarajevo otvoren grad za umjetnost i ljude, ali nije otvoren za filmove koji promovišu četničke pokrete i četničke vođe”.
“Ne bih komentarisao ludilo”, rekao je o kritikama Radoš Bajić, autor filma, i dodao da će biti spreman ozbiljno razgovarati o filmu nakon premijere.
Da bi se uopšte raspravljalo o “Herojima Halijarda” treba se pozvati na činjenice.
“Operacija Haliard (ili misija Haliard), poznata na srpskom kao Operacija Vazdušni most, je bila saveznička operacija vazdušnog transporta iza linija Osovine tokom Drugog svetskog rata. U julu 1944. godine, Kancelarija za strateške službe (OSS) izradila je planove za slanje tima četničkim snagama predvođenim generalom Dražom Mihailovićem na nemačku okupiranu teritoriju Vojnog komandanta u Srbiji radi evakuacije oborenih savezničkih avijatičara. Ovim timom, poznatim kao tim Haliard, komandovao je poručnik Džordž Musulin, zajedno sa glavnim narednikom Majklom Rajačičem i specijalistom Arturom Džibilijanom, radio-operaterom. Tim je raspoređen u Petnaestu vazduhoplovnu snagu Sjedinjenih Država i određen kao 1. jedinica za spasavanje vazduhoplovne posade”, navodi se na wikipediji na engleskom jeziku.
I sad ono najvažnije – “Bila je to najveća operacija spasavanja američkih vazduhoplovaca u istoriji”.
Preko 400 savezničkih vazduhoplovaca koji su oboreni nad okupiranom Jugoslavijom spasli su tada Mihailovićevi četnici, navodi se na wikipediji.
I prije nego što hajka krene i na ovaj tekst i na našu redakciju, cilj ovog teksta nije “revizionizam četničkog pokreta”. Četnici su nesumnjivo poražena vojska u Drugom svjetskom ratu. Vojska koja je činila velike ratne zločine, isto tako nesumnjivo umnogome manje nego ustaški pokret koji je nad, uglavnom, srpskim narodom izvršio genocid. Zločini su, kao i svi zločini, vršeni nad civilima, nedužnom djecom, ženama, starcima. Takođe je činjenica da je zločine, vjerovatno u najmanjoj mjeri, činio i pokret NOB-a odnosno partizani, ma koliko se to nekome dopadalo ili ne. Činjenica je takođe da je među sva tri pokreta, i četnicima i ustašama i partizanima, bilo dobrih ljudi i ološa. Neki od njih su primorani da nose oružje, a, da se ne lažemo, sigurno smo svi, pored partizana, imali predaka ili barem daljih rođaka koji su bili u četničkoj ili ustaškoj uniformi. Najveći dio njih je tada gledao da sačuva živu glavu u vihoru zlog i krvavog rata. Jedan dio je, nesumnjivo, jedva dočekao rat da uzme kamu u ruke i kolje, bukvualno.
Činjenica je i da su partizani dobili rat i da je iz svega toga proizašla SFRJ sa svim svojim vrlinama, ali i manama. Sve ostalo je na istoričarima, tumačenje istorije kroz argumente i dostupne dokumente. Operaciju “Halijard” je, kao što je navedeno, najveća operacija spasavanja američkih vazuhoplovaca u istoriji, i logično je da će nekad neki filmadžija sa ovih prostora, u ovom slučaju Bajić, ocijeniti da takav jedan fenomen treba ekranizovati.
A šta o svemu kaže Ambasada SAD, istina ona u Beogradu, na koju se vrlo često politički i medijski mejnstrim voli pozvati.
Pre 78 godina hrabri Srbi i preko 500 savezničkih vazduhoplovaca prevazišli su nezamislive prepreke da bi izvršili najveću vazdušnu spasilačku misiju u istoriji. Još jedan primer kako su 🇷🇸i 🇺🇸 #JačiZajedno #HalyardMission78 pic.twitter.com/MUUpItIxER
— Američka ambasada (@USEmbassySerbia) September 17, 2022
Koga zanima, tu je i dokumentarni film o navedenoj temi u produkciji “The Greatest GENERATIONS Foundation”.
U pitanju je jedna od najvećih američkih nevladinih organizacija posvećenih odavanju počasti žrtvama veterana SAD u Drugom svjetskom ratu. Koga zanima rad ovog udruženja ovdje je i link.
I sad dolazimo na poveznicu sa Banjalukom. U junu ove godine u Banjaluci je gostovalo Sarajevsko ratno pozorište SARTR sa sjajnom i višestruko nagrađivanom predstavom “Moj sin samo malo sporije hoda”.
Hajku na Narodno pozorište Republike Srpske zbog odabira ove predstave za ovogodišnju selekciju Teatar festa digla je Gorica Dodik, koja se za razliku od Bursaća, bar ne predstavlja kao novinar, inače ćerka Milorada Dodika i tviter influenser.
Iako je SARTR gostovao i nekoliko godina prije na Teatar festu. A gostovao je i kamerni teatar i to sa predstavom u kojoj je glavnu ulogu igrao Emir Hadžihafizbegović, nesumnjivo vrstan glumac ali i neko ko godinama “ispaljuje otrovne strelice” prema Srbima i Republici Srpskoj. Riječ je i o “vojniku” SDA i bivšem kantonalnom ministru kulture, čovjek kojem je Alija Izetbegović nesumnjivi životni i moralni uzor, a govorimo o političaru kojeg je vjerovatno prerana smrt spasila (makar) suđenja za ratne zločine u BiH.
Hajci su se tada, poput sarajevskoj, pridružili mediji, oni “mejnstrim”, povlađujući svojoj publici i vladajućem narativu u društvu, bez sagledavanja šire slike i opšteg društvenog konteksta. RTRS, SRNA i ATV su danima “jahali” po priči o “izdaji” NPRS, a potom se pojavila i priča o famoznom skidanju zastave sa NPRS iako se zastave na svim kulturnim insititucijama u Banjaluci (izuzetak je Banski dvor) ističu samo za vrijeme državnih praznika.
Pridružili su se i političari, pojedini novinari, takmičeći se u tome ko će više “nadodati” na priču o SARTR-u, Narodnom pozorištu RS i “skinutoj zastavi”.
I to je trajalo do pres konferencije na kojoj je Aleksandar Stojković, glumac NPRS, održao govor za pamćenje kojim je “otrijeznio” javnost i ukazao na mnoge činjenice, kao i onu najbitniju – da je rat odavno GOTOV.
Mediji i političari iz Sarajeva koji su tada, navodno, bili uz NPRS i SARTR sada napadaju SFF i na jednom, a što mu je valjda osnovni cilj, slobodarskom filmskom festivalu prave podjele na poželjne srpske autore i filmove i na one koji to nisu. Pri tome ne uzevši u obzir argumente i činjenice, već isključivo emociju i vladajući narativ a da se nešto jednostavno “oblati”.
Nakon gostovanja SARTR-a u Banjaluci, ista Benjamina Karić, gradonačelnica Sarajeva koja je kritikovala organizatore SFF-a napisala je izjavu gdje se zahvaljuje Dijani Grbić, direktorici NPRS, i cijelom timu NPRS za gostoprimstvo, te ih pozvala na gostovanje u Sarajevo, uz “umjetnički” zaključak: “Svi zajedno ste pokazatelj kako kultura i umjetnost ne smiju imati prepreke i kako je moguće odoljeti svakom pritisku ako su namjere istinski dobre“.
Kako se koketira sa dvostrukim aršinima kada je riječ o prozivanju fašizma, najbolje je ilustrovao novinar Ajdin Kamber koji je objavio kako se na Sajmu knjiga u Sarajevu koji se takođe održava uz podršku Grada Sarajeva prodaju knjige Adolfa Hitlera, a pojedine sarajevske ulice nose imena po fašistima, okupatorima i kvislinzima.
Griješite ako mislite da je jedan fašizam loš a drugi dobar.
Oba su podjednako loša i pogubna. Za sve nas.
GERILA
