Posjeta srpskog člana Predsjedništva BiH, Željke Cvijanović, Azerbejdžanu i regiji Karabah, označila je novu fazu u odnosima Republike Srpske prema ovom spornom području.
Ovaj diplomatski potez naglašava promjene u stavovima vladajućih struktura Republike Srpske, koje su ranije izražavale solidarnost s jermenskim narodom. Danas, međutim, u odnosima sa Azerbejdžanom dominira pragmatična realpolitika u korist finansijskih i političkih interesa.
Tokom boravka u Azerbejdžanu, Cvijanovićeva je izrazila zahvalnost predsjedniku Ilhamu Alijevu, koji je osigurao logističku podršku njenoj delegaciji. Nakon sastanka s Alijevim, Cvijanovićeva je pohvalila uzlaznu putanju odnosa između Republike Srpske i Azerbejdžana, uz napomenu da su odnosi „sve bolji i sadržajniji“.
Međutim, ova posjeta ima i dublju simboliku u kontekstu promjene zvaničnog narativa, koji sada ide u prilog Azerbejdžanu, čak i nakon vojne ofanzive koja je rezultirala egzodusom Jermena iz Karabaha.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Prije manje od deceniju, politički lideri Republike Srpske, uključujući Milorada Dodika, izražavali su saosjećanje prema jermenskom narodu. Dodik je 2015. godine uputio pismo tadašnjem predsjedniku Jermenije, izražavajući solidarnost povodom obilježavanja genocida nad Jermenima 1915. godine. U tom periodu, u Narodnoj skupštini Republike Srpske predložena je deklaracija o priznavanju genocida nad Jermenima, što je predstavljalo simbolički čin podrške narodu s kojim se u Republici Srpskoj dijelila vjerska i stradalnička srodnost.
Danas, međutim, zbog snažnih veza sa Azerbejdžanom, vladajuća struktura u Republici Srpskoj nastoji reinterpretirati stavove prema jermenskom narodu. U sklopu ovog narativa, RTRS je prošle godine izvijestio o prestanku postojanja “nepriznate republike Nagorno Karabah”, naglašavajući pojam „nepriznato“ kako bi umanjio značaj tog entiteta. Ovaj pristup predstavlja očigledan zaokret od ranije solidarnosti prema Jermenima, zamijenjen prijateljstvom s Azerbejdžanom, u kojem pragmatična politika nadjačava istorijsko sjećanje i vjersku povezanost.
Narativ vlasti u Republici Srpskoj, promijenjen pod uticajem „novog prijatelja“ Ilhama Alijeva, naišao je na kritike unutar opozicije. Poslanik Nebojša Vukanović je svojevremeno optužio Dodika za „slavljenje etničkog čišćenja Jermena“ u Karabahu, navodeći da ovaj potez pokazuje Dodikovu spremnost da se prilagodi novim saveznicima u zamjenu za finansijsku podršku. Vukanović je dodatno uporedio Dodikovu čestitku Alijevu sa hipotetičkom čestitkom na akciji „Oluja“, koja je izazvala stradanje Srba u Hrvatskoj, naglašavajući time dubinu licemjernosti u trenutnim političkim odlukama.
Promjene u zvaničnom narativu oslikavaju specifičan kurs vladajućih u Republici Srpskoj, koji se odmiču od ranijeg saosjećanja prema Jermenima u korist finansijske podrške iz Bakua. Štaviše, prijateljstvo sa Alijevim postavlja nove prioritete, gdje se interesi bazirani na resursima i investicijama stavljaju ispred istorijskog naslijeđa. Time se stvara slika vlasti koja, pod krinkom realpolitike, mijenja istoriju prema trenutnim potrebama.
Mladen Bubonjić
