Najnoviji podaci Visokog sudskog i tužilačkog savjeta (VSTS) BiH o broju obustavljenih istraga u Republici Srpskoj otkrivaju da se situacija nimalo nije promijenila u odnosu na ranije godine, naprotiv, situacija je sve gora.
Po broju obustavljenih istraga u Republici Srpskoj, neslavni rekorder je ujedno i najveće Okružno javno tužilaštvo Banjaluka koje je u periodu 2021/2022. godina obustavilo preko 3.500 istraga u krivičnim predmetima.
Najviše istraga tokom 2021. godine, njih 1.069 obustavljeno je u KT slučajevima protiv 1.213 osumnjičenih, odnosno u predmetima za konkretno krivično djelo po poznatom izvršiocu.
U predmetima gdje nije bio poznat identitet osumnjičenog obustavljeno je 1.047 istraga, a radi se o KTN predmetima.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Kada su u pitanju koruptivna krivična djela, tokom 2021. godine obustavljene su istrage u 16 krivičnih predmeta u kojima se istraga vodila protiv 30 osoba. Godinu dana kasnije, obustavljene su istrage u 11 predmeta protiv 28 osumnjičenih.
Što se tiče privrednog kriminala istraga je tokom 2021. godine obustavljena u 12 predmeta protiv isto toliko osumnjičenih, dok je prošle godine taj broj bio veći, odnosno 20 predmeta protiv 47 osumnjičenih.
Tokom 2022. godine zabilježeno je više od 1.500 obustavljenih krivičnih istraga.
U KT predmetima taj broj iznosi 726 istraga protiv 855 osoba, dok je u KTN predmetima obustavljeno 849 istraga.
Iako je u ovim predmetima o korupciji i privrednom kriminalu zadokumentovan višemilionski kriminal banjalučko tužilaštvo ocijenilo je da nije bilo dovoljno dokaza da se podignu optužnice.
I dok pravnici upozoravaju da će se podaci gomilati svake godine sve više, jer tužioce niko ne poziva na odgovornost, Zakon o krivičnom postupku RS je jasan i njime je precizirano da tužilac obustavlja istragu u skladu sa članom 232, odnosno kada smatra da djelo koje je učinio osumnjičeni, nije krivično djelo, kada nema dovoljno dokaza da je izvršeno krivično djelo, te kada postoje okolnosti koje isključuju krivicu osumnjičenog.
Inače, kako je Gerila ranije objavila, u proteklim godinama u Republici Srpskoj obustavljeno je blizu 30.000 istraga, od kojih se veliki broj odnosio na privredni kriminal kojim je zadokumentovana pljačka više milijardi maraka novca građana.
Prema podacima VSTS-a BiH, apsolutni šampion po obustavljenim krivičnim istragama zbog zastare postupka je takođe bilo Okružno javno tužilaštvo Banjaluka.
Banjalučko tužilaštvo tako je u periodu od 2008. do 2020. godine zbog zastare obustavilo čak 396 istraga u krivičnim predmetima protiv 355 poznatih izvršilaca krivičnih djela.
Obustavljene istrage i protiv Nenada Nešića
U posmatranom periodu, odnosno 2021/ 2022. godina između ostalih, obustavljane su istrage i protiv visokih političkih funkcionera, ali i većeg broja osumnjičenih koji su uhapšeni u spektakularnim policijskim akcijama.
Tako je u avgustu 2021. godine obustavljena istraga protiv bivšeg direktora Puteva RS, a danas aktuelnog ministra bezbjednosti BiH Nenada Nešića, koji je bio osumnjičen da je pribavio imovinsku korist za preduzeće „Prijedorputevi“ u iznosu od oko 17 miliona KM.
Iz Okružnog javnog tužilaštva Banjaluka su nakon obustavljanja istrage objasnili da u ovom slučaju nema dovoljno dokaza da je Nešić počinio krivično djelo za koje je bio prijavljen.
– Istraga se odnosila na izvještaj koji je protiv Nešića podnesen u novembru prošle godine, a obustavljena je krajem avgusta ove godine – objasnili su medijima u OJT Banjaluka.
Izvještaj protiv Nešića je Okružnom javnom tužilaštvu Banjaluka u novembru 2020. godine podnijela Uprava kriminalističke policije MUP Srpske.
On se sumnjičio da je od 8. maja 2018. godine do 31. avgusta 2020. godine u svojstvu odgovornog lica, vršioca dužnosti direktora JP “Putevi RS”, kršeći odredbe Zakona o javnim nabavkama, čija je povreda utvrđena Presudom Suda BiH, iskoristio svoj položaj i ovlašćenja, te je zaključio Okvirni sporazum sa privrednim društvom “Prijedorputevi” a.d. Prijedor i u okviru istog zaključio šest pojedinačnih ugovora za izvođenje radova održavanja i zaštite magistralnih i regionalnih puteva i objekata na putevima na oblasti 1 u Republici Srpskoj.
Nešić se prijavom teretio da je naložio plaćanje ispostavljenih situacija koje je to društvo dostavljalo po osnovu tako zaključenih ugovora, čime je pribavio imovinsku korist privrednom društvu ‘Prijedorputevi’ a.d. Prijedor u iznosu od 16.995.385,10 КM sa PDV.
Istrage su obustavljane i protiv uhapšenih u policijskim akcijama.
Tako je istraga obustavljena protiv Darka Šilića (67) i Elme Dautbegović (51) iz Sarajeva, koji su tokom ispitivanja u policiji priznali da su opljačkali 12 automobila u Banjaluci, a Okružno javno tužilaštvo Banjaluka je obustavilo istragu za veći dio krađa.
Nakon odluke o obustavi, oštećeni Banjalučani bili su ogorčeni na rad Tužilaštva i najavljivali su žalbe na ovu odluku.
Među žrtvama ovog para našao se i savjetnik predsjednika Narodne skupštine Republike Srpske profesor Mile Dmičić, ali je i u njegovom slučaju obustavljena istraga.
Meta napada su inače bila vozila, na način da su osumnjičeni koristili specijalne uređeje za blokadu signala, uz pomoć kojih su onemogućavali da oštećeni zaključaju vozila, a potom bi krali novac i skupocjene predmete.
Istraga je u navedenom periodu obustavljena i protiv vlasnika noćnog kluba u Banjaluci zbog sumnje da je navodio djevojke na prostituciju.
Banjalučko Okružno tužilaštvo donijelo je naredbu o obustavljanju istrage takođe usljed nedostatka dokaza.
Sandić: Začarani krug tužilačkog nerada
Dario Sandić advokat iz Banjaluke upozorio je da podaci ukazuju da se najveći broj istraga, a posebno za prijave koje se tiču korupcije i lica koja su bliska vlasi, završe naredbom o nesprovodjenju ili obustavi istage.
-Najveći dio tih naredbi je katastrofalan, kako u pogledu obrazloženja tako i u pogledu postupanja tužilaca u tim predmetima. Naime, najveći broj tih naredbi o nesprovođenju istrage tužioci donesu, a i da se ne pomjere iz svojih kancelarija, te ne provjere niti jedan navod iz prijava. Ovakvo postupanje nije ničim sankcionisano, jer tužioci ne odgovaraju za svoje radnje koje počine u vršenju svoje tužilačke dužnosti- istakao je Sandić.
Protiv ovih naredbi, dodaje kako građani imaju pravo podnositi pritužbu, ali i toj pritužbi opet odlučuje isto tužilaštvo, tako da najveći broj pritužbi bude odbijeno od strane glavnog tužioca.
-Isto tako, protiv te odluke imate pravo podnijeti prigovor, ali opet tužilaštvu tako da se tu zatvara taj začarani krug tužilačkog nerada i nepostupanja. Obzirom da ne postoji bilo kakva odgovornost tužilaca za ovakvo postupanje, odnosno nepostupanje, ovaj trend će se nastaviti i dalje dok god ne bude promjene Zakona o krivičnom postupku RS gdje će biti omogućeno oštećenim da sami podnose optužnice i zastupaju iste pred sudom, kao što je to bilo regulisano zakonima od 2003.godine. Do tada, ostaje nam samo da trpimo tužilački nerad i korupciju koja je prisutna u svakoj pori ovog našeg propalog društva- zaključio je Sandić.
