Koalicija za slobodne i poštene izbore “Pod lupom”, koja posmatra predizborni period u BiH, na konferenciji za medije u Banjaluci prezentovala je nalaze dugoročnog posmatranja u prve tri sedmice (od 23.7. do 13.8.). Tom prilikom su izrazili zabrinutost zbog broja uočenih izbornih nepravilnosti.
Naime, prema nalazima dugoročnih posmatrača Koalicije “Pod lupom”, izborne nepravilnosti i kršenja Izbornog zakona BiH prisutni su i u trećoj sedmici posmatranja. Do sada je zabilježeno 135 slučajeva preuranjene, zakonom zabranjene kampanje i plaćenog oglašavanja u svakoj trećoj opštini u BiH. To ukazuje na ovu masovnu pojavu i povećan broj kršenja Izbornog zakona u ovom segmentu u odnosu na Opšte izbore 2014. i Lokalne izbore 2016. Evidentirano je 18 različitih političkih subjekata koji su počeli sa prijevremenom plaćenom kampanjom. Primijećena je i zloupotreba javnih resursa u cilju kampanje kao što je intenziviranje javnih radova i zapošljavanje u javnom sektoru.
Zakon je izričit u smislu da je zabranjen svaki oblik plaćenog političkog oglašavanja, a da su dozvoljene redovne aktivnosti stranaka. Intenzivne javne tribine u avgustu zasigurno ne spadaju u redovne aktivnosti političkih subjekata, naglasila je Jelena Tanasković Mićanović, koordinatorica za javne politike Koalicije “Pod lupom”.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Sumnja se u ažurnost biračkih spisakova u tri opštine: Ključ, Bosanska Krupa i Ravno. U Opštini Ključ Centar za birački spisak uopšte ne radi i tu je odgovornost preuzela Opštinska izborna komisija Ključ. U Opštini Ravno postoji sumnja da je određeni broj mrtvih lica na biračkom spisku, a iz Centra za birački spisak navode činjenicu da se veliki broj stanovnika odselio te da nemaju podatke o umrlim.
Sve lokalne izborne komisije rade u punom sastavu. Međutim, uočeno je da 10 lokalnih izbornih komisija ne poštuje odredbe Izbornog zakona BiH o ravnopravnosti polova a 14 nema adekvatne uslove za rad koji se ogledaju u, kako navode, neadekvatnim prostorijama za rad, lošoj opremi i nedostatku finansijskih sredstava.
Ovo je napredak u odnosu na prve dvije sedmice izvještavanja, ali još uvijek u opasnost može dovesti implementaciju izbora na kvalitetan način te još jednom apelujemo na lokalnu administraciju da omogući adektvatne uslove za rad lokalnim izbornim komisijama u ovim opštinama, rekla je Bojana Trninić, regionalna koordinatorica Koalicije “Pod lupom”.
Dugoročni posmatrači Koalicije osim što posmatraju rad i sjednice lokalnih izbornih komisija prate i aktivnosti predviđene izbornim kalendarom i poštivanje rokova. Uočeno je da četiri lokalne izborne komisije nisu uputile poziv političkim subjektima za žrijebanje članova biračkih odbora do 8. avgusta, a 21 lokalna izborna komisija nije dodijelila pozicije političkim subjektima u biračkim odborima čime su prekršile rok za ove aktivnosti. Međutim, neke od njih navode da su dobile saglasnost CIK-a za prolongiranje žrijebanja.
Zabilježeni su i slučajevi pritisaka na birače i kupovine glasova koji se ogledaju u nuđenju novca, nuđenju poklona i drugih protivusluga za glas. U pet opština izražena je sumnja u nezakonitu trgovinu mjestima u biračkim odborima koje će Koalicija dodatno istražiti.
Navedene izborne nepravilnosti zabilježene u samo prve tri sedmice izvještavanja dugoročnih posmatrača Koalicije “Pod lupom” i nažalost upućuju na to da nećemo imati slobodne i poštene izbore u pravom smislu te riječi ni ove godine’, izrazio je zabrinutost direktor projekta Koalicija “Pod lupom”, Dario Jovanović.
Iz Koalicije “Pod lupom” su poručili da vjeruju da će izmjena koju je usvojila Centralna izborna komisija na preporuku Koalicije, a koja se odnosi na objavljivanje imena svih članova biračkih odbora sa pripadnošću političkom subjektu i to nakon imenovanja u birački odbor i na izborni dan, značajno spriječiti razmjene i potencijalne nezakonite trgovine mjestima u biračkim odborima koje će i ako se dogode biti vidljive. Naglasili su da će Koalicija javno objaviti online bazu svih imenovanih članova biračkih odbora sa pripadnošću političkom subjektu i omogućiti pretraživanje članova po imenu i prezimenu, političkom subjketu, biračkom mjestu, opštini ili gradu.
Inače, Koalicija za slobodne i poštene izbore “Pod lupom” osnovana je u maju 2014. godine s ciljem provođenja projekta građanskog, nestranačkog posmatranja Opštih izbora 2014. godine. Primarna aktivnost Koalicije je posmatranje izbora. Do sada su posmatrali Opšte izbore 2014. godine, Lokalne izbore 2016. godine, prijevremene lokalne izbore u osam opština, prve izbore u novoformiranoj opštini Stanari i ponovljene izbore u opštini Stolac. Aktivnosti Koalicije “Pod lupom” provode se uz finansijsku podršku Evropske unije i Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID).
