Srpski Kupres. Mjesto u kojem se još samo vjetar duže zadržava.

Vladimir Kovačević, Dejan Rakita

“Ne možete da promašite na putu je sa desne strane spomenik a tu je škola i opština, lijevo je kafana”, objašnjava sagovornik Gerila info kako da naša ekipa pronađe opštinu Kupres u Republici Srpskoj. Dejan razgovara a ja dobacujem kako sam “na Kupresu” snimao nekoliko puta. Posljednji put, prije gotovo petnaest godina, sedmoricu braće kako žive Bogu iza nogu u jednom selu što gleda na Vitorog. Dejan se smije, on je rodom sa Babića Brda, njemu je Kupres ko’ Mejdanu Starčevica. Skoro.

Sjedamo u kafanu. Ništa se u posljednjih petnaestak godina nije promijenilo. Mala opština na granici dva entiteta po popisu iz 2013. godine ima tri stotine stanovnika. “Nema puno više ni Kupres, i kod njih ima više kuća no ljudi, sve je to otišlo vani”, pričaju naši domaćini. Rat je od jedne opštine napravio dvije a danas obe propadaju, nestaju…

Sjedimo sa Milanom Milišićem i Zarijem Zubićem. Milan je opozicioni odbornik u skupštini opštine Kupres u Republici Srpskoj. Priča nam kako je oborio budžet za ovu godinu jer lokalna vlast nije mogla da objasni zašto odjednom sa nule povećava izdvajanja za poljoprivredu na 40 000 maraka. Ima teoriju zbog čega je tako a moglo bi biti vrijedno neke naredne priče. Zarija je bivši službenik opštine. I on priča kako je prevaren, kako mu je smanjen koeficijent da bi na kraju bio primoran da ode u penziju kako bi se otvorio prostor za stranačke vojnike.

Milan priča kako zbog toga što je opozicioni odbornik doživljava različite neprijatnosti ali kaže da se ne predaje. Nije, kaže, ni u ratu kada je bilo mnogo gore na ovim prostorima pa neće ni sada. Opština je, priča nam, privatizovana a prvi ljudi opštine samo su izvršioci želja pojedinaca iz Kupresa koji rade u Vladi.

Obilazimo opštinu. Tačnije hodamo putem koji od Šipova vodi ka Kupresu. Pored zgrade opštine razbacano je desetak vozila, kamiona, automobila. “Ništa od toga nije registrovano”, pričaju naši sagovornici.

Škola odoljeva zubu vremena, obnova koja je trebala davno biti završena nikada nije ni počela. Završeno je samo na obećanjima. Isto kao sa obećanjem Milorada Dodika prije više od deset godina da će u iskopavanje bušotina za vodu biti uloženo 350 000 maraka kako bi stanovnici ove opštine dobili vodu. Ovako je opština bez vode a ljudi koji ovdje žive snalaze se kako znaju i umiju.

Pored naše male ekipe prolazi kombi. Jedno dijete ove godine ide u srednju školu u Šipovo.

Vijetar nemilice tuče. Iako je okopnilo ledi se krv u žilama. Kape pomažu. Koračamo preko nevidljive granice Federacije i Republike Srpske dva puta da bi došli do mjesta gdje se iz opštine Kupres u Republici Srpskoj odlaže otpad. Na samoj entitetskoj granici. Prizor, da nema otpada, kao u western filmovima. Lijepo a u isti mah tužno. Ogroman prostor koji je lijep za posjetiti ga na sat dva.

Zamišljamo kako je živjeti ovdje. “Neko će jednog dana znati kako da ga iskoristi”, mrmljam više sebi u bradu dok vjetar odnosi riječi. Dejan se izgubio u prostranstvu, fotografiše kao da mu je posljednji put.

Pozdravljamo se sa domaćinima. Pežo u tišini klizi ka Šipovu. Nepovratno izgubljena teritorija. Dok pričamo o nadležnostima, praznicima i dok nam debele njuške političara truju svakodnevnicu. Prije Šipova fotografišemo vikendice na obali Janja. Ni metar od rijeke. Navodno su od nekih opštinskih funkcionera. Čudo, ko bi se tome nadao.

GERILA info