Predložene izmjene Zakona o budžetskom sistemu Republike Srpske, prema kojem će se gradovima koji imaju više od 100.000 stanovnika smanjiti prihodi od raspodjele PDV za sedam odsto u korist izrazito nerazvijenih opština, doveli su do žestokog sukoba aktuelnih vlasti u Banjoj Luci i institucija Republike Srpske. Ipak, postavlja se pitanje da li je ovaj sukob „fingiran“ i predstavlja li on uvod u kampanju za opšte izbore koji bi mogli da se održe već sljedeće godine?
Nakon što je ministar finansija u Vladi Srpske Zora Vidović najavila donošenje ovog zakona, uslijedio je kontraudar gradonačelnika Banje Luke Draška Stanivukovića. On je blokirao parking ispred zgrade Vlade Republike Srpske, isključio javnu rasvjetu ispred zgrada Administrativnog centra i Palate predsjednika Srpske u Banjaluci i to je sve, kako stvari sada stoje, samo prvi čin ove političke drame.
Stanivuković je sinoć objavio snimak sukoba sa policijom na zatvorenom, odnosno blokiranom parkingu kod zgrade Vlade Srpske. Nakon toga je održao konferenciju za novinare ispred Palate Republike, jer su, kako je rekao, kod zgrade Vlade Srpske postavljen ometač signala.
“Tražimo da se ovaj zakon vrati u redovnu proceduru i da se dalje razgovara o tome. Dobili smo obavještenje da je sutra u devet časova sazvana vanredna sjednica Saveza opština i gradova Republike Srpske kojoj ću prisustvovati. I na tom sastanku ćemo tražiti povlačenje spornog zakona“, rekao je Stanivuković.
Stanivuković je zakazao nove proteste i to danas u 16 časova ispred Palate Republike. Protesti će biti nastavljeni sutra uoči redovnog zasjedanja Narodne skupštine Republike Srpske. Gradska uprava neće raditi u srijedu (osim „sobe 16“), a sve vatrogasne službe će biti povučene sa banjolučkog Aerodoroma. Prvi čovjek Pokreta za pravdu i red Nebojša Vukanović smatra da je sve ovo dobro režirana predstava.
“Sve što se sinoć dešavalo u Banjoj Luci podsjetilo me na decembar 2018. godine kada je Stanivuković imao sličan performans. Prekidao je makazama policijsku traku ispred Robne kuće „Boska“, provocirao je i iscenirao privođenje, potom udarao glavom u policijsku vozilo. Na koncu je stavio okovratnik, takozvanu „Šancovu kragnu“, glumeći veliku žrtvu policijske torture“, kazao je Vukanović.
I tada se Stanivuković, kao i sada, sukobljavao i prepucavao javno sa ministrom unutrašnjih poslova Srpske Draganom Lukačem, a zanimljivo da se i tada sve odigravalo ispred RTRS-a. Vukanoić kaže da gradonačelnik Banje Luke sada blokira parking, a prije šest godina je predlagao Davoru Dragičeviću da na silu u toku protesne šetnje provale u zgradu RTRS-a koju nije čuvala policija.
“Pitanje je kako to Stanivuković gasi gradsku rasvjetu oko Palate Republike i zgrade Vlade Republike Srpske, kome naređuje i ko sprovodi odluke? Da li je to direktor Elektro- Krajine Dragan Čavić? Takođe je čudno da danas javno kritikuje Igora Dodika, a prije samo mjesec dana dodijelio je tender izgradnje kružnog toka firmi koja je povezana sa „prestolonasljednikom“. Naravno da se treba boriti protiv sramnih odluka Vlade, ali je krajnje drsko i licemjeno da to radi neko ko se četiri godine grlio, družio i slikao sa Dodikom”, smatra Vukanović.
Novinar Dragan Maksimović kaže da bog dragi na nebesima više ne može pohvatati ko šta radi i zbog čega. On kaže da su u ponedjeljak svi zagrljeni ispod određenih tendera, a u utorak se svađaju kao djevojčice oko lastiša. U takvoj mutnoj političkoj vodi teško je prozrijeti kakvu politiku svaka riba vodi ponaosob.
“Dugo e već govori da bi izbori za predsjednika Srpske mogli da se održe već sljedeće godine. I sasvim je izvjesno da je Stanivuković namirisao tu krv i da je počeo da radi ono što najbolje zna – da pravi predstave. Na krilima tih predstava je 2020. godine i pobijedio i Igora Radojičića i SNSD. Naravno, treba uvijek imati na umu veličanstvenu simbiozu i u tom slučaju sve ovo je samo paravan, a prava predstava se odigrava iza njega”, smatra Maksimović.
Zanimljivo je i to da je upravo Stanivukovićev protivkandidat sa lokalnih izbora 2020. godine Igor Radojičić podržao gradsku vlasu u Banjoj Luci. Radojičić kaže kako je Zakon o budžetskom sistemu neprihvatljiv i dodaje da se radi o kažnjavanju Banje Luke.
“Za to postoje isključivo politički razlozi. Svi poslanici u Narodnoj skupštini birani su od strane građana, a ne od strane Vlade i nemaju mandat od onih koji su ih birali da uskraćuju prava Banjoj Luci i Banjolučanima. Ukoliko je potrebno pomoći malim, srednjim i nerazvijenim opštinama, Vlada se može odreći svog procenta i usmjeriti tim opštinama. Konkretan uzročnik nove krize u Banjoj Luci je Vlada Srpske sa prijedlogom zakona. Smatramo da zakon treba povući ili ga odbiti na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske”, zaključio je Radojičić.
Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske saopštilo je, sa druge strane, da će nastaviti da preduzima sve potrebne zakonom propisane mjere i radnje u cilju održavanja povoljnog stanja bezbjednosti u Banjoj Luci, zaštite građana Banje Luke i njihove imovine i neće dozvoliti nezakonito postupanje od strane bilo koga, pa ni od gradonačelnika Banje Luke.
“Stanivuković je sinoć na parking ispred Administrativnog centra Vlade Republike Srpske organizovao grupu lica da ide na kordon policijskih službenika. U pokušaju da zauzme navedenu lokaciju koja nije u vlasništvu grada, angažovao je i bager” – naveli su iz MUP-a Srpske.
Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Danijel Egić rekao je da su Stanivukovićevi postupci zabrinjavajući, da su dešavanja u tom gradu unaprijed režirana, te da članovi radne grupe za razmatranje pitanja u oblasti boračko-invalidske zaštite neće dozvoliti urušavanje institucija Srpske.
“Veoma smo zabrinuti zbog ovih dešavanja. Pozivamo na mir i stabilnost. Ne želimo nikakve ishitrene poteze. Mislimo da su ove sve unaprijed režirani događaji i da se na ovome mora stati“, izjavio je Egić nakon sastanka radne grupe.
Navedena odluka o smanjivanju prihoda od raspodjele PDV-a pogodila bi samo Banju Luku i Bijeljinu. Ministar finansija Zora Vidović pojasnila je da će 65 odsto tog novca biti raspoređeno lokalnim zajednicama koje imaju manje od šet miliona maraka prihoda od indirektnih poreza, a ostalo na opštine koje imaju iznad pet miliona KM prihoda od indirektnih poreza.
Međutim, kako ističu opozicionari, odluka Vidovićeve, slučajno ili ne, trenutno se odnosi samo na dva najveća grada u Srpskoj, i to baš na one u kojima vlast drži opozicija. Gradovi, od kojih je prethodnih nekoliko godina većina stekla taj status, poput Prijedora, Gradiške, Prnjavora, Laktaša, Dervente, Zvornika ili Trebinja, ranije i Istočnog Sarajeva i u kojima vlast drži SNSD, bili bi izuzeti od najavljenih restriktivnih mjera.
“Prije nego što se pojasne najnovije izmjene Zakona o budžetskom sistemu, treba podsjetiti da se sadašnja raspodjela od PDV u Republici Srpskoj dijeli u omjeru 72 odsto za budžet Republike Srpske, 24 odsto za opštine i četiri odsto za Puteve RS. Prethodno se sa nivoa BiH, dakle u Sarajevu, sa državnog trezora, otplate kreditni anuiteti Republike Srpske. Što se Vlada Republike Srpske više zadužuje, nominalno se opštinama vraća manje novca iako se procenat od 24 odsto ne mijenja” kazao je novi načelnik Gacka Vukota Govedarica.
Predložene izmjene najnovijeg Zakona o budžetskom sistemu su, dodaje on, bezobrazne zato što se javnost pokušava obmanuti pričom da novac koji se oduzima građanima Banje Luke i Bijeljine treba da ode nerazvijenim opštinama. Govedarica tvrdi da je to laž.
“Ova kvalifikacija nigdje ne stoji u predloženom zakonu. Drugo, Vlada predlaže da se oteti novac od Banje Luke i Bijeljine dijeli svakoj opštini koja ima manje od 50.000 stanovnika u zavisnosti od kriterijuma da li te neke od opština imaju PDV prihode veće ili manje od pet miliona. Kada se sve opštine podijele u te dvije grupe, kojim će se procentom taj novac dijeliti svim tim opštinama? Neće niti jednim, zato što procenta nema. Vlada će svojom odlukom da raspoređuje novac na način kako smo to do sada više puta iskusili. Da li je to korektan normativ ili je u pitanju politički bezobrazluk“, pita Govedarica.
Odgovor na ovu mjeru Vlade Srpske spremio je i gradonačelnik Bijeljine Ljubiša Petrović koji će sutra učestvovati na protestima ispred Narodne skupštine Srpske. On će podnijeti tužbu protiv Vlade Republike Srpske i Ministarstva finansija zbog, kako navodi, otimanje sredstava od PDV-a Gradu Bijeljina.
Osim podnošenja tužbe protiv Vlade RS i Ministarstva finansija RS, Petrović kao drugu mjeru najavljuje iščlanjenje i kompletan prekid bilo kakvog kontakta sa aktuelnim Savezom gradova i opština Republike Srpske,koji je formalni predlagač navedenog zakona.
“Sutra ću za vrijeme trajanja sjednice NSRS biti ispred Narodne skupštine RS u znak protesta usvajanja najavljenog Zakona koji će imati za cilj dodatno oduzimanje sredstava od PDV gradovima koji imaju preko 100.000 stanovnika, a među njima su trenutno Bijeljina i Banja Luka“, istakao je Petrović.
Goran Dakić, Gerila info
