Britanski časopis Ekonomist u posljednjem broju donosi priču o naoružavanju na Balkanu koje u posljednje vrijeme poprima sve veće razmjere. U tekstu se ističe da se Srbija sve više naoružava što izaziva zabrinutost kod susjednih zemalja. Navodi se da je tokom spora sa Kosovom oko registarskih tablica u septembru Srbija poslala avione i oklopna vozila prema granici sa Kosovom, čime je izazvala uznemirenost.
U nastavku teksta se ističe da je u periodu od 2015. do 2021. godine potrošnja na odbranu Srbije skočila za oko 70% na 1,4 milijarde dolara godišnje. Rusija i Bjelorusija su joj dale deset aviona Mig 29. Rusija joj je dala 30 tenkova i oklopnih transportera i prodala sistem protivvazdušne odbrane. Kupila je kineske oklopne dronove, ruske helikoptere i francuski raketni sistem zemlja-vazduh. Ministar odbrane je najavio da Srbija pregovara o kupovini transportnih aviona i helikoptera od Erbasa. Prošlog mjeseca stigla je vijest da se pregovara s Izraelom o protivtenkovskim projektilima. Turski dronovi, koji su korišteni u prošlogodišnjem sukobu jermenskih snaga i Azerbejdžana u Nagorno Karabahu, mogli bi se naći na listi za kupovinu. Srpska odbrambena industrija takođe proizvodi novo naoružanje.
Nakon ratova za jugoslovensko naslijeđe devedesetih godina prošlog vijeka vojni kapacitet Srbije je opao. Ali 2014. godine vlada je odlučila da se ponovo počne sa naoružavanjem. Ruska intervencija u Ukrajini pokazala je da era konvencionalnog ratovanja u Evropi nije završena. Takođe, i poplave u Srbiji te godine bile su „poziv za buđenje“, kaže Daniel Sunter iz Balkanske bezbednosne mreže koja je otkrila da zemlja jedva ima helikoptere za misije traganja i spašavanja. Hrvatska je 2015. godine, takođe obnavljajući svoje oružane snage, zatražila od Amerike da joj isporuči rakete koje bi, ako budu ispaljene na Srbiju, mogle doprijeti duboko u unutrašnjost zemlje.
Modernoj državi je potrebna moderna vojska, kaže predsjednik Srbije Aleksandar Vučić. Srbija troši više u apsolutnom iznosu nego ranije, ali se njena potrošnja za odbranu kao udio u BDP-u kretala oko dva odsto od 2005. U poređenju sa Bugarskom, Mađarskom ili Rumunijom, to je „kikiriki“, kaže Vučić. Ali Srbija nije bila u ratu sa Bugarskom, Mađarskom ili Rumunijom devedesetih. Ratovali su sa susjednim zemljama, s kojima je nekad bila u zajedničkoj državi, koje sada imaju manji vojni budžet. Srbija nadmašuje Albaniju, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Kosovo i Sjevernu Makedoniju zajedno. Takođe, nadmašuje i Hrvatsku, koja kupuje francuske avione kako bi obnovila svoje gotovo nepostojeće vazdušne kapacitete.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Da Srbija samo modernizuje svoje oružane snage nikome ne bi smetalo, ističe se u tekstu. Kontekst je taj koji pali alarme. BiH je ponovo u političkim previranjima, a Milorad Dodik, lider Srba u BiH, sugerisao je da će Rusija, ukoliko se Republika Srpska otcijepi i nakon toga uslijedi nasilje, uskočiti da ga brani. Tabloidi pod kontrolom srpske vlade stalno proglašavaju da je rat sa kosovskim Albancima ili Hrvatima neizbježan. U oktobru, nakon sukoba između kosovskih Srba i kosovske policije, maštoviti srpski tabloidi povezali su prisustvo britanskih Gurka trupa sa nasiljem.
Istovremeno, nacionalisti, uključujući i ministra odbrane Srbije, govore o stvaranju „srpskog svijeta“, za koji mnogi na Kosovu, u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini strahuju da je šifra za Veliku Srbiju koja bi ih mogla progutati. Aleksandar Vučić to odbacuje kao „propagandu“. Kaže da sve susjedne zemlje znaju da povećan obim naoružavanja “nije usmjeren protiv njih”.
Vuk Vuksanović, istraživač Beogradskog centra za bezbjednosnu politiku, kaže da je stvarni značaj povećanog naoružavanja zemlje politički, a ne vojni. Poslovi sa oružjem impresioniraju Vučićeve pristalice, navodi se u tekstu.
Međutim, Srbija je okružena NATO snagama. Uzevši u obzir da veliki savez štiti male zemlje koje okružuju Srbiju, malo je vjerovatno da će Srbija poslati svoje vojnike u akciju u doglednoj budućnosti. Srbija ima odlične (iako diskretne) odnose sa NATO savezom, dok Amerika obučava srpske trupe. Imati jaku vojsku znači da se velike sile prema vama odnose s poštovanjem, kaže Vuksanović na kraju teksta.
[pdf-embedder url=”https://www.gerila.info/wp-content/uploads/2021/10/2021-10-30_The_Economist_UserUpload_Net.pdf”]
