Mediji, posebno javni emiteri, imaju specifičnu ulogu u društvu. Trebali bi informisati građane na objektivan i nepristrasan način kako bi stekli adekvatan uvid u stvarnost koja ih okružuje. Što se javnih emitera tiče, oni predstavljaju servis svih građana i, s tim u vezi, imaju veći stepen odgovornosti u odnosu na ostale medije. Takođe, kako ističe Rade Veljanovski (Javni RTV servis u službi građana, 2005), javni servis ne smije da bude politički, kulturno ili etnički jednostran. Svi društveni pokreti i političke organizacije, vlast, opozicija i politički apstinenti bi trebali da imaju mogućnost komuniciranja preko javnih servisa na ravnopravan i uravnotežen način.
Gerila je već pisala o Radio-televiziji Republike Srpske kao servisu „svih građana“. Ustanovili smo da je na RTRS-u prisutan neprimjeren opis, odnosno korištenje neadekvatnog novinarskog jezika, što može dovesti do uticaja na odnos publike prema stvarnosti, i to nerijetko na negativan način stvarajući klišee, predrasude i stereotipe. Takođe, uočili smo da RTRS nerijetko zloupotrebljava društveni položaj javnog servisa i otvoreno se stavlja u funkciju samo jedne političke opcije, umjesto da je u službi svih građana. Što se načela novinarstva tiče, ustanovili smo da je RTRS više odan političkim elitama nego građanima. Pored toga, novinari nerijetko nisu nezavisni od onih o kojima izvještavaju i umjesto da budu u službi nadzora nad moćnicima, oni ih podržavaju.
Dakle, Javni radio-televizijski servis Republike Srpske (RTRS) nerijetko postupa potpuno drugačije, ne samo u odnosu na opšte teorijske postavke u vezi sa funkcionisanjem javnih servisa, posebno u vezi sa odgovornošću koju ima u društvu, nego i u odnosu na uređivačke principe, statut i zakone koji regulišu rad javnih servisa.
- tekst se nastavlja ispod oglasa-
Što se Uređivačkih principa javnog RTV sistema u BiH tiče, ističe se da je nespristrasnost ključna vrijednost javnih emitera. Informativni programi treba da ponude gledaocima i slušaocima sadržaje sa dovoljno činjenica i na uravnotežen način, tako da oni mogu formirati sopstveno mišljenje. Takođe, urednici, voditelji, novinari i drugo osoblje medija iz sastava ЈS-a BiH mogu u tim ulogama izražavati samo profesionalna rasuđivanja, ali ne i ona koja proističu iz njihovih političkih ili drugih ličnih opredjeljenja. U vezi sa nezavisnošću, uređivački principi nalažu da nijedna društvena grupa, organ vlasti, politička partija, vladina ili nevladina organizacija, kao ni pojedinac bez obzira na svoju društvenu ulogu i poziciju, ne može imati privilegovani položaj u programima javnih radiotelevizija u BiH.
U Statutu Radio-televizije Republike Srpske stoji da Radio-televizija Republike Srpske, kao javni servis, za svoje djelovanje odgovara javnosti i da će u svom djelovanju poštovati interese javnosti. U ostvarivanju programskih načela i obaveza RTRS je dužna u televizijskim i radijskim programima poštivati i ispunjavati najviše stručne kriterijume, etička načela i profesionalno priznate standarde nezavisnog novinarstva. Takođe, navodi se da program RTRS služi interesu javnosti i mora biti u skladu sa profesionalnim standardima i propisima i pravilima Regulatorne agencije za komunikacije. Naposlijetku, zadatak RTRS-a je i podsticanje demokratskih procesa, kao i da osigura odgovarajuću zastupljenost nepristrastnih vijesti i programa o aktuelnim dešavanjima.
U Zakonu o Javnom RTV sistemu BiH u članu 5. koji govori o zadatku javnih RTV sistema, stoji da je osnovni zadatak javnih RTV servisa da plasmanom raznovrsnih i vjerodostojnih informacija istinito informišu javnost o političkim, privrednim, socijalnim, zdravstvenim, kulturnim, obrazovnim, naučnim, religijskim, ekološkim, sportskim i drugim događajima, podstiču demokratske procese, osiguraju odgovarajuću zastupljenost nepristrasnih vijesti i programa o aktuelnim dešavanjima, u udarno i u drugo vrijeme, informativnog, kulturno-umjetničkog, obrazovnog, dječijeg, sportskog i zabavnog programa, te da programi najvišeg kvaliteta budu dostupni javnosti u Bosni i Hercegovini. U članu 26. koji se tiče programskih principa, navodi se da su javni RTV servisi dužni obezbijediti raznovrstan i izbalansiran radijski i televizijski program, koji ispunjava visoke etičke standarde i standarde kvaliteta, poštivanja ljudskog života, dostojanstva i fizičkog integriteta ličnosti, te promovisanja demokratskih sloboda, društvene pravde i međunarodnog razumijevanja i mira.
Što se ostvarivanja programskih principa tiče, u članu 27. stoji da će javni RTV servisi naročito istinito, cjelovito, nepristrasno i pravovremeno informisati javnost o političkim, ekonomskim, obrazovnim, naučnim, religijskim, kulturnim, sportskim i drugim događajima u zemlji i svijetu. Takođe, osiguraće otvorenu i slobodnu raspravu o pitanjima od javnog interesa, vodeći računa o zastupljenosti svih interesa i ukusa. Poštivaće i podsticati pluralizam političkih, religijskih i drugih ideja. Sva politička, ekonomska, obrazovna, naučna, religijska, kulturna i druga pitanja tretiraće nepristrasno, omogućavajući ravnopravno sučeljavanje različitih gledišta s ciljem jačanja demokratskog duha, međusobnog razumijevanja i tolerancije. Doprinosiće poštivanju i promociji osnovnih ljudskih prava i sloboda, demokratskih vrijednosti i institucija, te unapređenju kulture javnog dijaloga.
Naposlijetku, naglašava se da vijesti moraju biti nepristrasne, nezavisne i tačne. Kad su programske zabrane u pitanju, u članu 28. se navodi da je u programima zabranjeno, između ostalog, podsticati i širiti nacionalnu, rasnu ili vjersku mržnju i netrpeljivost, antisemitizam i ksenofobiju, te podsticati na diskriminaciju i neprijateljstvo prema pojedincima ili grupama zbog njihovog porijekla, boje kože, političkog uvjerenja, religije, zdravstvenog stanja, spola, seksualnih ili drugih određenja ili osobina. Isti principi se nalaze i u Zakonu o Radio-televiziji Republike Srpske.
Da RTRS odstupa od svih načela uređivačke politike, statuta i zakona, možemo vidjeti na malom primjeru vijesti koje je RTRS plasirao u subotu, 25.8.2018. godine.
Naime, kao što se može vidjeti, dominiraju vijesti u kojima su u prvom planu predstavnici vlasti. Takođe, dominiraju vijesti koje ne samo da favorizuju predstavnike vlasti nego i stigmatiziraju predstavnike opozicije. S tim u vezi, lako je uočljivo da je Radio-televizija Republike Srpske pristrasna, kao i da ne poštuje u potpunosti načela i obaveze, profesionalne standarde, propise i pravila. Štaviše, otvoreno se stavlja na stranu samo jedne političke opcije.
Kršeći uređivačku politiku, statut i zakone, RTRS ne doprinosi razvoju pluralizma mišljenja i daje podstrek održavanju stanja latentnog antagonizma koje izjeda društvo. Štaviše, RTRS, ne samo da ne doprinosi, nego i u značajnoj mjeri odmaže razvoju demokratskih potencijala Republike Srpske i Bosne i Hercegovine.
